What do you think about that? Maybe most people will say it's bad thing. It can ruins whole your life and career. But I can say sometimes it can, not always. Whole things are not perfect, as you know. Whole things in this world has too many holes on them. But these holes, these mistakes give life for others. If the world were perfect, we couldn't exist. One mistake makes one success. We always learn from our past. We always miss something and we always try to find them. After found something, we realize we miss something too. I can give you some examples. If one software company developed a operating system, and it has some bugs, of course another software company will make some programs that can fix this problem.
Үнэндээ алдаа гэдэг тийм ч муу зүйл бишээ. Гэхдээ бид үргэлж ямар нэг алдаа гаргахаас айж, болгоомжилж явдаг. Хэдий ингэж болгоомжилсон ч дараа нь ямар нэг алдаа өөрөө ч мэдэлгүйгээр гаргасан байдаг. Гэхдээ алдаа гаргасан эсэх нь тийм чухал зүйл бишээ. Хамгийн гол нь хэр их зүйл алдаж хэр их зүйл олж авсан бэ гэдэгтээ л байна.
Friday, October 12, 2007
Friday, June 22, 2007
Дүн
Орчин үеийн Монгол залуучууд, охид, хөвгүүд маань хэтэрхий залхуу, бэлэнчлэх сэтгэлгээтэй болсон гээд л хүн болгон л шүүмжлэх болсон цаг. Угтаа Монголчууд маань тийм аймаар дарлал мөлжлөг, зовлонг амсалгүй ёстой уудам тал хөндийдөө дураараа өссөн ард түмэн билээ. Үүний нэгээхэн хэсэг нь өнөөгийн бидний залуучууд. Угтаа бол омголон, бардам гал шиг цог хийморьтой Монголчуудын энэ хэт их хөөргөн занг нь заримдаа буулган, газардуулж байх хэрэгтэй байдаг. Гэтэл зах зээл гээч зүйл манай оронд морилон ирэх үед бараг л айл болгоны эцэг эх нь ангаахай мэт хэдэн хүүхдээ тэжээхийн тулд наймаанд явж, хүний нутагт ажил хийх болсноор хэдэн халтар хүүхдүүд нь харах хандах хүнгүй "эзэнгүй" шахам хоцорсоноор нөхдүүд ёстой дураараа доргиж, газарт нь буулгаж ирж хэдэн гурван үг дуулгадаг алган боовны амт үзүүлдэг эцэг эх байхгүй юм чинь юу дуртайгаа хийж эхлэнэ биз дээ. Ядаж байхад эмээ өвөөгийн үгэнд орохгүй, элэг бариад л эсвэл цаадуул нь бүр эрхлүүлээд л. Тэгээд л эцэг эх нь идэх хоол, өмсөх хувцасыг нь аваад ирнэ. Санаа зовох юмгүй юу дуртайгаа хийсээр өнөөгийн манай залуучуудын дүр төрх бүрэлдэж байгаа юм даа яахав тэгээд. Үүнд хэнийгээ ч, юугаа ч буруутгахав даа. Гэхдээ хараахан бүгд ч бас иймэрхүү дүр төрхийг бүрэлдүүлээд байгаа хэрэг биш л дээ. Жаахан юм хийе гэсэн сэтгэлтэй, зүрхтэй нөхдүүдийн хүч хөдөлмөрийг зөв үнэлээд ажилуулахгүй, дэмжихгүй байгаа болохоор зарим нь энд байх сонирхолгүй байх шиг. Хичнээн хичээгээд, зүтгээд мянга чадвартай байлаа гээд манайд чинь мөнгөтэй нь дээшээ явдаг хорвоо юм хойно ямар ч нэмэр тусгүй л байна даа. Жаахаан сэргэлэн нь бусад мангуунуудаа маллаж байгаад жаахан юм саагаад л өөрсдийгөө болгочихоо аядана. Иймэрхүү л залуучуудын төрх дөө. Үлдсэн хэсэг нь ёстой л хаа хамаагүй зүүд зэрэглээнд л найдаж амьдарч байх шиг.
За за тэгэхээр би энд манай нийтлэг оюутан, сурагч нарт ажиглагддаг нэг зүйлийн талаар бичих гэсэн юм. Энэ нь юу вэ гэвэл дүн гээч гайхал. Багш нарыг хамгийн их авилгач гэж байгаа. Гэхдээ сонирхолтой нь авилгал гэдэг зүйлийг хүлээн зөвшөөрөхөөр барахгүй бүр зайлшгүй байх ёстой зүйл гэж үздэг хүмүүс нэг биш нэлээд байдаг юм байна лээ. Мэдээж багшийг авилгадах цорын ганц гол шалтгаан бол дүн шив дээ. Бүр зарим тохиолдолд ханш энэ тэр байдаг гэж байгаа.
Гэхдээ эдгээр хүмүүс яагаад энэ дүн хэмээгч тоо, үсэгийн төлөө ингэтлээ зүтгээд байгаа хэрэг вэ. Энэ тийм чухал үнэ цэнэтэй зүйл үү, аан? Надад бол тийм чухал зүйл мэт санагдахгүй л байна. Үнэндээ бол энэ дүн хэмээгч нь хүний тодорхой мэдлэг, чадварыг үнэлэхэд зориулсан үнэлгээний нэг хэлбэр л дээ. Мэдээж цорын ганц арга биш. Зарим талаар маш өрөөсгөл, хүний чадварыг зөв үнэлж чаддаггүй хэрэгсэл юм. Би үүнийг яагаад тийм чухал биш, үүний төлөө хөлөө хугалчих гэж гүйж, багш нарын урдуур хойгуур гүйгээд, илүү дүн авсан нэгэнтэйгээ барьцаж хэрүүл хийгээд гүйгээд байсны хэрэггүй гээд байгаагийн нэг шалтгаан нь энэ юм. Би энд нэг жишээ дурьдая л даа. Бага байхад эцэг эхчүүд хүүхдээ онц сурхад нь их л магтаж, муу сурж байгаагаа болохоор түүн шиг сураач, эрүүл эрхтэн бүтэн атлаа гээд л загнаад байгааг нь харахад дүн их чухал зүйл шиг санагдаж онц сурахыг их хичээдэг байсан санагдана. Гэвч дараа нь жаахан том болсон хойноо томчуудын "ер нь тэгээд онц сурдаг хүүхэд болгон сайн яваад байдаггүй л юм. зарим маш муу сурдаг байсан хүүхдүүд онц сурдаг байсан хүүхдүүдээсээ илүү сайн ажил хийж сайхан амьдарч байдаг л юм. хүнд бас амьдралаа авч явах чадвар гэж байдаг бололтой" гэж ярихыг сонсоод заавал онц сурах гээд байсны хэрэггүй л юм байна гэж бодогдож байсан. Харин одоо бол учрыг нь бага ч гэсэн ойлгож байх шиг байна. Хэрвээ та одоо оюутан бол танд дунд сургуулийн дүнгүүд чинь хэр их хэрэг болж байна гэж асуумаар байна, хэрвээ та их сургуулаа дүүргээд ажиллаж байгаа бол танд их сургуулийн дүн чинь ажлаа хийхэд чинь хэр их тусалж байна гэж асуумаар байна. Зарим нэг онцгой тохиолдолыг жишээ нь та цааш үргэлжлүүлэн сурах сонирхолтой ч юмуу ажилд орох үед энэ дүнгүүд хэрэг болж байгаа байх л даа. Гэхдээ нэг хэдэн жил болоод туршлагажаад хүмүүс таныг мэддэг болоод үнэлээд ирэхээр энэ дүнгүүд нэг их ашиг тусаа өгөхөө болиод ирж байгаа биз дээ. Анх оюутан болж орж ирж байхад атестатны дүн гэдэг зүйл их зүйл шийдээд байх шиг санагдаж байсан. Энэ их мундаг онц сурлагатангуудын дунд яаж сурна даа гэ айж байсан л даа. Гэхдээ хэсэг хугацааны дараа энэ дүн огт хэрэггүй шахам зүйл болж хувираад, биднийг дунд сургуульд хэд сурч байснаар нь биш одоо их сургуульд ямар сурч байгаагаар нь дүгнэж эхэлсэн. Бид дунд сугуульд хэд сурч байсан нь огт хамаагүй нарийн яривал 10-р ангиа төгссөн эсэх нь ч огт хамааралгүйгээр бид ерөнхийдөө нэг гараанаас гүйх эрхтэй болсон гэх үү дээ. Ер нь дунд сургуулийн дүгнэдэг зарчмаас арай өөр маягаар дүгнэгдээд л... Гэхдээ энэ бол хараахан бүх зүйл үнэн зөв шударга дүгнэгддэг гэсэн үг биш л дээ. Ер нь дүнм бол багшийн үнэлэмжээр тавигддаг эд л дээ. Хэдий чинээ сайн харагдаж, өөрийгөө муугүй гэдгээ харуулж чадна төдий хэрээр сайн дүгнэгдэнэ гэсэн үг. Угтаа чи өөрөө хичнээн гайгүй сайн мэддэг байлаа ч үүнийгээ багшдаа мэдрүүлж чадахгүй бол авах ёстой дүнгээсээ доогуур л үнэлэгдэнэ гэсэн үг. Энэ тохиолдолд "дүнгийн төлөө" гүйх хэрэгтэй. Гэхдээ яг ч дүнгийн төлөө биш илүү бодитой дүгнэгдэхийн тулд гэхүү дээ. Зарим хүмүүч онолыг ойлгохдоо муу боловч практик дээр хийвэл илүү сайн ойлгож, сайн ойлгодог хүмүүс байдаг. Ийм хүмүүс онолдоо сайн нөхдөөс илүү хурдан ахиж дэвших боломжтой байдаг гэхүү дээ. Тэдний хувьд чадварыг нь гүйцэд үнэлнэ гэдэг их хэцүү байх нь мэдээж.
Харин сургуульд дүн авах гэж л сурдаг нөхдүүд. Сургуулиас гарахдаа сайн дүнтэй цааснаас өөр юм өвөртөлж гарахыг хүсдэггүй хүмүүс бол ёстой нөгөө бэлэн хоолны хүүхдүүд байхгүй юу. Хэдхэн онооны төлөө үхчих шахан хэрүүл хийж, тэр надаас муу мөртөө надаас илүү авсан байна энээ тэрээ гэж гүйдэг эсвэл эцэг эх танил тал, мөнгөний хүчээр асуудлаа шийдвэрлэдэг нөхдүүд тэр гоё хавцастай, ирийтэл худлаа мөртөө сайхан дүн өрүүлсэн цаасаараа юу хийх гэж байгаа юм бол доо. Түүнийгээ томоо гээчийн гоё жаазанд хийгээд ханан дээрээ хадах гэсэн юм байх даа.
Дүн гэдэг чинь тийм үнэ цэнэтэй зүйл биш шүү дээ. Аливаа зүйл хэдий хэр хөлс урсган, хэдий үнээр олж авсан төдий хэрээр үнэ цэнээ эзэндээ харуулдаг юм ш дээ. Хэдий их хичээл зүтгэл гаргана тэр хэрээр урагш ахин амжилт гаргадаг юм шүү дээ. Хэдий амар хялбар аргаар орж ирнэ төдий хэрээр хурдан замхран алга болж төдий хэрээрээ үнэ цэнэгүй байдаг юм. Яг адилхан 100 А гэж тавиулсан мөртлөө тэр хоёр оюутны, эсвэл сурагчийн гарасан сэтгэл, зүтгэл, урсгасан хөлс өөр байдаг юм. Та яг л адилхан дүн шд ялгаа байхгүй гэж хэлэх л байх л даа. Тэгвэл та эндүүрч. Хүч хөдөлмөр гаргасан нь ийм дүн авах ямар байдгийг сэтгэл тэнүүн мэдэрч жаргалтай, бас бардамаар нүүр дүүрэн инээж чаддаг юм. Бас гаргасан хүч хөдөлмөрийнхөө хэрээр амжилтанд хүрсэн байдаг. Харин нөгөөх нь хэзээ ч энэ жаргалыг мэдэрч чадахгүй. АЛИВАА ЗҮЙЛИЙГ ТА ОЛОХЫН ТУЛД ХЭР ИХИЙГ ТӨЛСӨН ТЭР ҮНЭЭР ТЭР ЗҮЙЛИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ ТОДОРХОЙЛОГДОНО. ТЭР ҮНЭ Ч ХЭВЭЭРЭЭ ХАДГАЛАГДДАГ. Та магад хэсэг зуур ингэж баярлалаа гээд ямар жаргалтай болох биш баян болох биш гэж хэлэх байх л даа. ГЭХДЭЭ БИД ЭНЭ ЖАРГАЛТАЙ ХЭДХЭН ХОРМЫН ТӨЛӨӨ Л АМЬДАРДАГ ЮМ. Энэ хэсэгхэн хором биднийг жаргалтай болгож бидний амьдралыг чимэглэж байдаг юм даа.
Та зүгээр л төсөөл дөө. Тамирчид олон улсын томоохон тэмцээнүүд цаашлаад дэлхийн аваргын тэмцээнд орохын тулд, хэсэгхэн хором өөрийн хийж чадах бүхнээ харуулахын тулд хичнээн их хүч хөдөлмөр, мөнгө, цаг хугацааг зарцуулдагийг бодоод үз. Тэр хэсэгхэн хормын төлөө шүү дээ. Тамирчин хүний амжилт, тамирчин хүн болж төрсний утга учир, хүсэл, мөрөөдөл ердөө тэр хэдхэн хормоос хамаардгийг та бодоод үз. Бид ч мөн адил амьдралд нэг л тохиох хэсэгхэн жаргалыг мэдрэхийн төлөө бүхнээ зориулдаг. Та анхны хүүхдээ хүлээж байсныгаа эсвэл хүлээх тэр өдрөө төсөөлөөд үз. Ямар их сандарч балмагдаж, бас баярлаж хүлээгээ бол. Амьдралд чинь тохиосон жаргалтай үеээ дурсдаа. Маш богинохон мөртлөө хэзээ ч мартагдахгүй жаргалтай хормууд. Үүний төлөө л бид амьдардаг юм. Бидний амьдралын зорилго бол жаргалтай амьдрах. Тэгвэл тэр аз жаргал энэ богинохон хоромд л байдаг юм. Тийм болохоор юу нь илүү үнэ цэнэтэй, чи юуны төлөө, хэний төлөө сурч байгаагаа, амьдарч байгаагаа бодоод үз. Тэгвэл юуг илүү их анхаарч, юунд илүү их хүч зарцуулах ёстойг гадарлаж эхлэнэ. Энэ зүйл чинь л чамайг илүү жаргалтай болгоно. Өөрийгөө ч, бусдыг ч хуурах хэрэггүй.
За за тэгэхээр би энд манай нийтлэг оюутан, сурагч нарт ажиглагддаг нэг зүйлийн талаар бичих гэсэн юм. Энэ нь юу вэ гэвэл дүн гээч гайхал. Багш нарыг хамгийн их авилгач гэж байгаа. Гэхдээ сонирхолтой нь авилгал гэдэг зүйлийг хүлээн зөвшөөрөхөөр барахгүй бүр зайлшгүй байх ёстой зүйл гэж үздэг хүмүүс нэг биш нэлээд байдаг юм байна лээ. Мэдээж багшийг авилгадах цорын ганц гол шалтгаан бол дүн шив дээ. Бүр зарим тохиолдолд ханш энэ тэр байдаг гэж байгаа.
Гэхдээ эдгээр хүмүүс яагаад энэ дүн хэмээгч тоо, үсэгийн төлөө ингэтлээ зүтгээд байгаа хэрэг вэ. Энэ тийм чухал үнэ цэнэтэй зүйл үү, аан? Надад бол тийм чухал зүйл мэт санагдахгүй л байна. Үнэндээ бол энэ дүн хэмээгч нь хүний тодорхой мэдлэг, чадварыг үнэлэхэд зориулсан үнэлгээний нэг хэлбэр л дээ. Мэдээж цорын ганц арга биш. Зарим талаар маш өрөөсгөл, хүний чадварыг зөв үнэлж чаддаггүй хэрэгсэл юм. Би үүнийг яагаад тийм чухал биш, үүний төлөө хөлөө хугалчих гэж гүйж, багш нарын урдуур хойгуур гүйгээд, илүү дүн авсан нэгэнтэйгээ барьцаж хэрүүл хийгээд гүйгээд байсны хэрэггүй гээд байгаагийн нэг шалтгаан нь энэ юм. Би энд нэг жишээ дурьдая л даа. Бага байхад эцэг эхчүүд хүүхдээ онц сурхад нь их л магтаж, муу сурж байгаагаа болохоор түүн шиг сураач, эрүүл эрхтэн бүтэн атлаа гээд л загнаад байгааг нь харахад дүн их чухал зүйл шиг санагдаж онц сурахыг их хичээдэг байсан санагдана. Гэвч дараа нь жаахан том болсон хойноо томчуудын "ер нь тэгээд онц сурдаг хүүхэд болгон сайн яваад байдаггүй л юм. зарим маш муу сурдаг байсан хүүхдүүд онц сурдаг байсан хүүхдүүдээсээ илүү сайн ажил хийж сайхан амьдарч байдаг л юм. хүнд бас амьдралаа авч явах чадвар гэж байдаг бололтой" гэж ярихыг сонсоод заавал онц сурах гээд байсны хэрэггүй л юм байна гэж бодогдож байсан. Харин одоо бол учрыг нь бага ч гэсэн ойлгож байх шиг байна. Хэрвээ та одоо оюутан бол танд дунд сургуулийн дүнгүүд чинь хэр их хэрэг болж байна гэж асуумаар байна, хэрвээ та их сургуулаа дүүргээд ажиллаж байгаа бол танд их сургуулийн дүн чинь ажлаа хийхэд чинь хэр их тусалж байна гэж асуумаар байна. Зарим нэг онцгой тохиолдолыг жишээ нь та цааш үргэлжлүүлэн сурах сонирхолтой ч юмуу ажилд орох үед энэ дүнгүүд хэрэг болж байгаа байх л даа. Гэхдээ нэг хэдэн жил болоод туршлагажаад хүмүүс таныг мэддэг болоод үнэлээд ирэхээр энэ дүнгүүд нэг их ашиг тусаа өгөхөө болиод ирж байгаа биз дээ. Анх оюутан болж орж ирж байхад атестатны дүн гэдэг зүйл их зүйл шийдээд байх шиг санагдаж байсан. Энэ их мундаг онц сурлагатангуудын дунд яаж сурна даа гэ айж байсан л даа. Гэхдээ хэсэг хугацааны дараа энэ дүн огт хэрэггүй шахам зүйл болж хувираад, биднийг дунд сургуульд хэд сурч байснаар нь биш одоо их сургуульд ямар сурч байгаагаар нь дүгнэж эхэлсэн. Бид дунд сугуульд хэд сурч байсан нь огт хамаагүй нарийн яривал 10-р ангиа төгссөн эсэх нь ч огт хамааралгүйгээр бид ерөнхийдөө нэг гараанаас гүйх эрхтэй болсон гэх үү дээ. Ер нь дунд сургуулийн дүгнэдэг зарчмаас арай өөр маягаар дүгнэгдээд л... Гэхдээ энэ бол хараахан бүх зүйл үнэн зөв шударга дүгнэгддэг гэсэн үг биш л дээ. Ер нь дүнм бол багшийн үнэлэмжээр тавигддаг эд л дээ. Хэдий чинээ сайн харагдаж, өөрийгөө муугүй гэдгээ харуулж чадна төдий хэрээр сайн дүгнэгдэнэ гэсэн үг. Угтаа чи өөрөө хичнээн гайгүй сайн мэддэг байлаа ч үүнийгээ багшдаа мэдрүүлж чадахгүй бол авах ёстой дүнгээсээ доогуур л үнэлэгдэнэ гэсэн үг. Энэ тохиолдолд "дүнгийн төлөө" гүйх хэрэгтэй. Гэхдээ яг ч дүнгийн төлөө биш илүү бодитой дүгнэгдэхийн тулд гэхүү дээ. Зарим хүмүүч онолыг ойлгохдоо муу боловч практик дээр хийвэл илүү сайн ойлгож, сайн ойлгодог хүмүүс байдаг. Ийм хүмүүс онолдоо сайн нөхдөөс илүү хурдан ахиж дэвших боломжтой байдаг гэхүү дээ. Тэдний хувьд чадварыг нь гүйцэд үнэлнэ гэдэг их хэцүү байх нь мэдээж.
Харин сургуульд дүн авах гэж л сурдаг нөхдүүд. Сургуулиас гарахдаа сайн дүнтэй цааснаас өөр юм өвөртөлж гарахыг хүсдэггүй хүмүүс бол ёстой нөгөө бэлэн хоолны хүүхдүүд байхгүй юу. Хэдхэн онооны төлөө үхчих шахан хэрүүл хийж, тэр надаас муу мөртөө надаас илүү авсан байна энээ тэрээ гэж гүйдэг эсвэл эцэг эх танил тал, мөнгөний хүчээр асуудлаа шийдвэрлэдэг нөхдүүд тэр гоё хавцастай, ирийтэл худлаа мөртөө сайхан дүн өрүүлсэн цаасаараа юу хийх гэж байгаа юм бол доо. Түүнийгээ томоо гээчийн гоё жаазанд хийгээд ханан дээрээ хадах гэсэн юм байх даа.
Дүн гэдэг чинь тийм үнэ цэнэтэй зүйл биш шүү дээ. Аливаа зүйл хэдий хэр хөлс урсган, хэдий үнээр олж авсан төдий хэрээр үнэ цэнээ эзэндээ харуулдаг юм ш дээ. Хэдий их хичээл зүтгэл гаргана тэр хэрээр урагш ахин амжилт гаргадаг юм шүү дээ. Хэдий амар хялбар аргаар орж ирнэ төдий хэрээр хурдан замхран алга болж төдий хэрээрээ үнэ цэнэгүй байдаг юм. Яг адилхан 100 А гэж тавиулсан мөртлөө тэр хоёр оюутны, эсвэл сурагчийн гарасан сэтгэл, зүтгэл, урсгасан хөлс өөр байдаг юм. Та яг л адилхан дүн шд ялгаа байхгүй гэж хэлэх л байх л даа. Тэгвэл та эндүүрч. Хүч хөдөлмөр гаргасан нь ийм дүн авах ямар байдгийг сэтгэл тэнүүн мэдэрч жаргалтай, бас бардамаар нүүр дүүрэн инээж чаддаг юм. Бас гаргасан хүч хөдөлмөрийнхөө хэрээр амжилтанд хүрсэн байдаг. Харин нөгөөх нь хэзээ ч энэ жаргалыг мэдэрч чадахгүй. АЛИВАА ЗҮЙЛИЙГ ТА ОЛОХЫН ТУЛД ХЭР ИХИЙГ ТӨЛСӨН ТЭР ҮНЭЭР ТЭР ЗҮЙЛИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ ТОДОРХОЙЛОГДОНО. ТЭР ҮНЭ Ч ХЭВЭЭРЭЭ ХАДГАЛАГДДАГ. Та магад хэсэг зуур ингэж баярлалаа гээд ямар жаргалтай болох биш баян болох биш гэж хэлэх байх л даа. ГЭХДЭЭ БИД ЭНЭ ЖАРГАЛТАЙ ХЭДХЭН ХОРМЫН ТӨЛӨӨ Л АМЬДАРДАГ ЮМ. Энэ хэсэгхэн хором биднийг жаргалтай болгож бидний амьдралыг чимэглэж байдаг юм даа.
Та зүгээр л төсөөл дөө. Тамирчид олон улсын томоохон тэмцээнүүд цаашлаад дэлхийн аваргын тэмцээнд орохын тулд, хэсэгхэн хором өөрийн хийж чадах бүхнээ харуулахын тулд хичнээн их хүч хөдөлмөр, мөнгө, цаг хугацааг зарцуулдагийг бодоод үз. Тэр хэсэгхэн хормын төлөө шүү дээ. Тамирчин хүний амжилт, тамирчин хүн болж төрсний утга учир, хүсэл, мөрөөдөл ердөө тэр хэдхэн хормоос хамаардгийг та бодоод үз. Бид ч мөн адил амьдралд нэг л тохиох хэсэгхэн жаргалыг мэдрэхийн төлөө бүхнээ зориулдаг. Та анхны хүүхдээ хүлээж байсныгаа эсвэл хүлээх тэр өдрөө төсөөлөөд үз. Ямар их сандарч балмагдаж, бас баярлаж хүлээгээ бол. Амьдралд чинь тохиосон жаргалтай үеээ дурсдаа. Маш богинохон мөртлөө хэзээ ч мартагдахгүй жаргалтай хормууд. Үүний төлөө л бид амьдардаг юм. Бидний амьдралын зорилго бол жаргалтай амьдрах. Тэгвэл тэр аз жаргал энэ богинохон хоромд л байдаг юм. Тийм болохоор юу нь илүү үнэ цэнэтэй, чи юуны төлөө, хэний төлөө сурч байгаагаа, амьдарч байгаагаа бодоод үз. Тэгвэл юуг илүү их анхаарч, юунд илүү их хүч зарцуулах ёстойг гадарлаж эхлэнэ. Энэ зүйл чинь л чамайг илүү жаргалтай болгоно. Өөрийгөө ч, бусдыг ч хуурах хэрэггүй.
Уучлах нь
Хүмүүс хамтдаа хэлэгддэг үгнүүдийг ихэнхдээ адил утгатай гэж андуурдаг бололтой. Гэхдээ бага зэрэг ялгаа бас бий. Жишээлбэл манан, будан гэдэг үгний хувьд будан нь илүү өтгөн байдаг бололтой юм билээ. Уучлах, өршөөх гэдэг үгийг хувьд өршөөх гэдэг нь хийсэн хэргийг нь цагаатгах буюу ор мөргүй мартах гэсэн үг л дээ. Өөрөөр хэлбэл, хэрвээ та хэн нэгнийг өршөөж байгаа бол та түүний хийсэн зүйлийг бүгдийг мартаж таныг гомдоохоос өмнө та яаж хайрлаж, яаж хандаж байсан тэр сэтгэлээрээ хандана гэсэн үг л дээ. Хэрвээ тэ хэн нэгнийг уучлаж байгаа бол түүнд алдаа засах нэг боломж олгож байна гэсэн үг. Гэхдээ таны гомдол бүр мөсөн арилаагүй, та тэр гомдолоо сэтгэлдээ тээгээд үлдэхийг л хэлж байгаа юм л даа. Гэхдээ би энд хэл шинжлэлийн хичээл заах гэсэнгүй. Уучлах гэдэг зүйлийн тухай л бичих гэсэн юм.
Хүмүүст заримдаа бусдыг уучлах гэдэг тийм амаргүй хэрэг байдаг. Тухайлбал, таны цорын ганц хайртай хүүг хэн нэгэн хороовол та тэр алуурчинг уучилж чадах уу, хэн нэгэн таны насаараа үхэхээс наагуур юм болж байж хуримтлуулсан бүхнийг булааж аваад таныг гудамжинд хөөж гаргаад таны хажуугаар жаргалтай аргагүй инээж байвал, эсвэл таныг насаараа тахир дутуу, бусдын гар харсан амьтан болгож хаячихаад ямар ч ял зэмлэлгүй явж байвал, бүр эсвэл таныг огт хийгээгүй хэрэгт гүтгэн шоронд суулгавал та энэ бүхнийг уучлаж чадах уу??? Аймшигтай сонсогдож байгааг би мэдэж байнаа. Энэ бүхэн тэр болгон хүн бүрт тохиолдоод байхгүй ч хэрвээ ийм зүйл болвол та яах вэ? Энэ хорвоод тулах түших хэн ч үгүй мэт санагдаж, хорвоо танаас нүүр буруулж, итгэж байсан бүхэн алга болж, бүх зүйл утгагүй, бүх хүмүүс таныг үзэн ядах мэт санагдаж, дахиад нэг л өдөр амьдрах нь үхэхээс дор мэт санагдаж, энэ хорвоод хүн болж төрснөөс золыин нохой болж төрсөн нь дээр мэт бодогдож эхлэвэл та яах вэ? Заримдаа ийм зүйл танд биш боловч таны дэргэд байгаа, эсвэл таны мэддэг хэн нэгэнд тохиолдож л байгаа. Танд тохиолдсон, эсвэл танд тохиолдох тохиолдохгүйг хэн батлах вэ?
Гэхдээ надад ч ийм зүйл тохиолдвол юун түрүүн үхэх тухай бодож эхлэх л байх л даа. Надад яг ийм зүйл тохиолдож байгаагүй ч би амьдрал ямар өнгөтэйг мэднэ. Би нэг удаа маш их сэтгэл санааны дарамтанд орж, мэдрэлийн ядаргаа тусан эмнэлэгт сар гаран хэвтэй эмчлүүлж байсан л даа. (Энэ бол одоогоор миний хамгийн хэцүү үе. Ирээдүйд юу болохыг би мэдэхгүй шүү дээ.) Үүний хор уршигаар ер нь болж өгвөл жилдээ нэг удаа эмчилгээ хийлгэх шаардлагтай болсон. Гэхдээ би өнөөдөр хоёр хөл дээрээ явж, бас ярьж, бодож сэтгэж, сургуульд сурч, ирээдүйн тухай мөрөөдөж чадаж, бусдын гар дор биш байгаадаа маш их баярладаг. Маш хүнд өвчтэй, нэг хоног ч болохноо ертөнцийн нарыг харах гэж хичнээн их зүтгэн үхэлтэй тэмцэн тарчилж буй хүмүүсийн дэргэд би хамаагүй их азтай бас жаргалтай хүн. Ийм учраас би олон юм ярьж гомдоллож суух эрх байхгүй. Гэхдээ миний санахад энэ хэцүү байдлаас гарах хамгийн зөв зам бол уучлах юм. Энэ тийм амар бишээ, би мэднэ. Маш хэцүү байдаг. Гэхдээ амьдрал үргэлжилж байна. Амьдрал үргэлжилж байхад бидэнд зогсох эрх бий гэж үү. Хэцүү байсан ч босон урагшлах л хэрэгтэй. Алдсаан зөндөө ихийг алдсан. Гэхдээ дахиж илүү ихийг алдахгүйн тулд урагшлах хэрэгтэй. Алдсан зүйлийнхээ хойноос илүү ихийг алдах хэрэггүй. Төлөх ёстой үнэнээсээ илүү ихийг төлөхийг хэн ч хүсэхгүй. Та зуун мянгын үнэтэй зүйлийг зуун саяар авахыг хүсэхгүй нь лавтай. Илүү их үнэ төлснөө мэдсэн ч цаг хугацааг ухрааж болохгүй учраас алдсанаасаа ихийг алдаж бүр мөсөн хоосрохоосоо өмнө явах хэрэгтэй шүү дээ. Тийм л учраас гэмтэй хүний төлөө, таныг гомдоосон хүний төлөө биш өөрийнхөө төлөө уучлах хэрэгтэй. Би өршөөх хэрэгтэй гэж хэлээгүй, уучлах хэрэгтэй гэж хэлж байна. Жишээлбэл, та төсөөлөөд үз л дээ. Би нэгэн эмэгтэйд тохиолдсон явдлыг яръя л даа. Тэр нэг залууд маш их хайртай байсан. Тэд хамтдаа амьдарч, бараг гэрлэх тухай бодоцгоож байсан ч нэг өдөр найз залуу түүнээс салах хүсэлтэй байгаагаа хэлж л дээ. Тэр охин түүнээс битгий салаач гэж гуйж, загнаж, уурлаж янз бүрээр гуйгаад авч үлдэж чадсангүй. Найз залуу нь бүх юмаа боож аваад явах гэхэд нь тэр охин бүр хөлнөөс нь зүүгдэн уйлж байсан гэдэг. Гэхдээ найз залуу нь түүнийг түлхэж хаячихаад л гараад явчихсан. Тэр үеэс хойш тэр охин хайр, дурлал гэдэг зүйлд огт итгэхээ больж хэн ч хамаагүй таарсан хүнтэйгээ л унтаж хэвтээд явдаг болчихсон. Түүний эрэгтэй хүнтэй тогтоосон харилцаанд сексээс өөр юу ч байхгүй. Би дахин дахин хэлье. Алдсаныхаа хойноос дахин дахин битгий алдаач. Алдсан алдаагаа дахин давтаж болноо. Гэхдээ өөрийг чинь гомдоосон хүнийг шийтгэхийн оронд өөрийгөө л дахин дахин шийтгээд байгаа хэрэг шүү дээ. Өс хонзон, гомдол зүрхэндээ тээлээ гээд та хэзээ ч баян болохгүй, гомдол цөхрөлөөс болж та илүү ихийг алдана уу гэхээс юу ч олж авч чадахгүй. Би бас нэг нийтлэг түүхийн нэгийг яръя л даа. Ихэнхдээ энэ бол бардам, оргилуун залуу хүмүүст их тохиолддог.
Тухайлбал, залуу хосууд салахаараа нэг нэгэндээ тунирхаж, хэн хэндээ салснаараа илүү сайн яваагаа харуулах гэж, эсвэл аль болохоороо шархалсан зүрхээ хурдан эдгээх гэж бараг л хэн ч хамаагүй тааралдсан хүнтэйгээ үерхдэг ч юмуу эсвэл бүр гэрлээд хүүхэдтэй болчихдог. Иймэрхүү маягаар нэг насаараа харамсахаар алдаа бишгүйдээ л хийнэ. Бодвол гомдоосон хүнээ гудамжинд ч юмуу хаа нэгтээ харахаар сэтгэл нь шимширч, эгцэлж харах нь байтугай холуур зөрж өнгөрөх ч хэцүүхэн байдаг бололтой. Ядаж худлаа ч гэсэн бардам харцаар эгцлэн ширтэх гэсэндээ ингэдэг болов уу даа. Ингэх хэрэг байна уу даа, аан? Үүний оронд сэтгэлд бугласан цөхрөл, гуниг, гомдлоо л мартчих л даа. Нэгэнт амьдралын уртаа замд таарах нэгэхэн тохиол л биз дээ. Үүний төлөө нулимсаа урсган, зүрхээ шарлуулах хэрэг юун. Хайран нулимсаа өөр зүйлд зарцуул даа. Нэгэнт гомдлоо мартсан бол хажуугаар нь цөхрөл гуниг гомдол дүүрэн нүдээр хуурмаг аз жаргалыг илэрхийлэн зөрөх шаардлагагүй л болно шүү дээ.
Хайран сайхан насаа амьдралын замдаа зөрөн өнгөрөх бүхнийг ажиглаад л ийм зүйл байдаг юм байна даа гэж бодоод л өнгөрөх ёстой зүйлийн төлөө хэтэрхий их ач холбогдол өгөн жаргалтай амьралаа сүйдлэх хэрэггүй. Ийм хүмүүс байдаг юм. Тэднийг муу хүмүүс гэж нэрлэдэг гэж мэдээд таньдаг болоод л буц даа. Гэхдээ бүх хүнийг ийм байдаг гэж өрөөсгөлөөр бодон ганц амталсан амтаар бүх амтыг дүгнэх хэрэггүй, ганц харсан өнгөөрөө хорвоог тэр чигт нь будах хэрэггүй. Хорвоо олон янзын амттай, үнэртэй, өнгөтэй тэднийхээ нэгийг л амтлуулсан хэрэг.
Хүмүүст заримдаа бусдыг уучлах гэдэг тийм амаргүй хэрэг байдаг. Тухайлбал, таны цорын ганц хайртай хүүг хэн нэгэн хороовол та тэр алуурчинг уучилж чадах уу, хэн нэгэн таны насаараа үхэхээс наагуур юм болж байж хуримтлуулсан бүхнийг булааж аваад таныг гудамжинд хөөж гаргаад таны хажуугаар жаргалтай аргагүй инээж байвал, эсвэл таныг насаараа тахир дутуу, бусдын гар харсан амьтан болгож хаячихаад ямар ч ял зэмлэлгүй явж байвал, бүр эсвэл таныг огт хийгээгүй хэрэгт гүтгэн шоронд суулгавал та энэ бүхнийг уучлаж чадах уу??? Аймшигтай сонсогдож байгааг би мэдэж байнаа. Энэ бүхэн тэр болгон хүн бүрт тохиолдоод байхгүй ч хэрвээ ийм зүйл болвол та яах вэ? Энэ хорвоод тулах түших хэн ч үгүй мэт санагдаж, хорвоо танаас нүүр буруулж, итгэж байсан бүхэн алга болж, бүх зүйл утгагүй, бүх хүмүүс таныг үзэн ядах мэт санагдаж, дахиад нэг л өдөр амьдрах нь үхэхээс дор мэт санагдаж, энэ хорвоод хүн болж төрснөөс золыин нохой болж төрсөн нь дээр мэт бодогдож эхлэвэл та яах вэ? Заримдаа ийм зүйл танд биш боловч таны дэргэд байгаа, эсвэл таны мэддэг хэн нэгэнд тохиолдож л байгаа. Танд тохиолдсон, эсвэл танд тохиолдох тохиолдохгүйг хэн батлах вэ?
Гэхдээ надад ч ийм зүйл тохиолдвол юун түрүүн үхэх тухай бодож эхлэх л байх л даа. Надад яг ийм зүйл тохиолдож байгаагүй ч би амьдрал ямар өнгөтэйг мэднэ. Би нэг удаа маш их сэтгэл санааны дарамтанд орж, мэдрэлийн ядаргаа тусан эмнэлэгт сар гаран хэвтэй эмчлүүлж байсан л даа. (Энэ бол одоогоор миний хамгийн хэцүү үе. Ирээдүйд юу болохыг би мэдэхгүй шүү дээ.) Үүний хор уршигаар ер нь болж өгвөл жилдээ нэг удаа эмчилгээ хийлгэх шаардлагтай болсон. Гэхдээ би өнөөдөр хоёр хөл дээрээ явж, бас ярьж, бодож сэтгэж, сургуульд сурч, ирээдүйн тухай мөрөөдөж чадаж, бусдын гар дор биш байгаадаа маш их баярладаг. Маш хүнд өвчтэй, нэг хоног ч болохноо ертөнцийн нарыг харах гэж хичнээн их зүтгэн үхэлтэй тэмцэн тарчилж буй хүмүүсийн дэргэд би хамаагүй их азтай бас жаргалтай хүн. Ийм учраас би олон юм ярьж гомдоллож суух эрх байхгүй. Гэхдээ миний санахад энэ хэцүү байдлаас гарах хамгийн зөв зам бол уучлах юм. Энэ тийм амар бишээ, би мэднэ. Маш хэцүү байдаг. Гэхдээ амьдрал үргэлжилж байна. Амьдрал үргэлжилж байхад бидэнд зогсох эрх бий гэж үү. Хэцүү байсан ч босон урагшлах л хэрэгтэй. Алдсаан зөндөө ихийг алдсан. Гэхдээ дахиж илүү ихийг алдахгүйн тулд урагшлах хэрэгтэй. Алдсан зүйлийнхээ хойноос илүү ихийг алдах хэрэггүй. Төлөх ёстой үнэнээсээ илүү ихийг төлөхийг хэн ч хүсэхгүй. Та зуун мянгын үнэтэй зүйлийг зуун саяар авахыг хүсэхгүй нь лавтай. Илүү их үнэ төлснөө мэдсэн ч цаг хугацааг ухрааж болохгүй учраас алдсанаасаа ихийг алдаж бүр мөсөн хоосрохоосоо өмнө явах хэрэгтэй шүү дээ. Тийм л учраас гэмтэй хүний төлөө, таныг гомдоосон хүний төлөө биш өөрийнхөө төлөө уучлах хэрэгтэй. Би өршөөх хэрэгтэй гэж хэлээгүй, уучлах хэрэгтэй гэж хэлж байна. Жишээлбэл, та төсөөлөөд үз л дээ. Би нэгэн эмэгтэйд тохиолдсон явдлыг яръя л даа. Тэр нэг залууд маш их хайртай байсан. Тэд хамтдаа амьдарч, бараг гэрлэх тухай бодоцгоож байсан ч нэг өдөр найз залуу түүнээс салах хүсэлтэй байгаагаа хэлж л дээ. Тэр охин түүнээс битгий салаач гэж гуйж, загнаж, уурлаж янз бүрээр гуйгаад авч үлдэж чадсангүй. Найз залуу нь бүх юмаа боож аваад явах гэхэд нь тэр охин бүр хөлнөөс нь зүүгдэн уйлж байсан гэдэг. Гэхдээ найз залуу нь түүнийг түлхэж хаячихаад л гараад явчихсан. Тэр үеэс хойш тэр охин хайр, дурлал гэдэг зүйлд огт итгэхээ больж хэн ч хамаагүй таарсан хүнтэйгээ л унтаж хэвтээд явдаг болчихсон. Түүний эрэгтэй хүнтэй тогтоосон харилцаанд сексээс өөр юу ч байхгүй. Би дахин дахин хэлье. Алдсаныхаа хойноос дахин дахин битгий алдаач. Алдсан алдаагаа дахин давтаж болноо. Гэхдээ өөрийг чинь гомдоосон хүнийг шийтгэхийн оронд өөрийгөө л дахин дахин шийтгээд байгаа хэрэг шүү дээ. Өс хонзон, гомдол зүрхэндээ тээлээ гээд та хэзээ ч баян болохгүй, гомдол цөхрөлөөс болж та илүү ихийг алдана уу гэхээс юу ч олж авч чадахгүй. Би бас нэг нийтлэг түүхийн нэгийг яръя л даа. Ихэнхдээ энэ бол бардам, оргилуун залуу хүмүүст их тохиолддог.
Тухайлбал, залуу хосууд салахаараа нэг нэгэндээ тунирхаж, хэн хэндээ салснаараа илүү сайн яваагаа харуулах гэж, эсвэл аль болохоороо шархалсан зүрхээ хурдан эдгээх гэж бараг л хэн ч хамаагүй тааралдсан хүнтэйгээ үерхдэг ч юмуу эсвэл бүр гэрлээд хүүхэдтэй болчихдог. Иймэрхүү маягаар нэг насаараа харамсахаар алдаа бишгүйдээ л хийнэ. Бодвол гомдоосон хүнээ гудамжинд ч юмуу хаа нэгтээ харахаар сэтгэл нь шимширч, эгцэлж харах нь байтугай холуур зөрж өнгөрөх ч хэцүүхэн байдаг бололтой. Ядаж худлаа ч гэсэн бардам харцаар эгцлэн ширтэх гэсэндээ ингэдэг болов уу даа. Ингэх хэрэг байна уу даа, аан? Үүний оронд сэтгэлд бугласан цөхрөл, гуниг, гомдлоо л мартчих л даа. Нэгэнт амьдралын уртаа замд таарах нэгэхэн тохиол л биз дээ. Үүний төлөө нулимсаа урсган, зүрхээ шарлуулах хэрэг юун. Хайран нулимсаа өөр зүйлд зарцуул даа. Нэгэнт гомдлоо мартсан бол хажуугаар нь цөхрөл гуниг гомдол дүүрэн нүдээр хуурмаг аз жаргалыг илэрхийлэн зөрөх шаардлагагүй л болно шүү дээ.
Хайран сайхан насаа амьдралын замдаа зөрөн өнгөрөх бүхнийг ажиглаад л ийм зүйл байдаг юм байна даа гэж бодоод л өнгөрөх ёстой зүйлийн төлөө хэтэрхий их ач холбогдол өгөн жаргалтай амьралаа сүйдлэх хэрэггүй. Ийм хүмүүс байдаг юм. Тэднийг муу хүмүүс гэж нэрлэдэг гэж мэдээд таньдаг болоод л буц даа. Гэхдээ бүх хүнийг ийм байдаг гэж өрөөсгөлөөр бодон ганц амталсан амтаар бүх амтыг дүгнэх хэрэггүй, ганц харсан өнгөөрөө хорвоог тэр чигт нь будах хэрэггүй. Хорвоо олон янзын амттай, үнэртэй, өнгөтэй тэднийхээ нэгийг л амтлуулсан хэрэг.
Wednesday, May 02, 2007
Өнөөдөр байсан зүйл маргааш байхгүй болно
Өнгөрч буй хором бүхэн дахин давтагдхгүй
Өглөө орсон цас оройдоо хайлна
Өнөөдөр урссан нулимас маргаашийн инээсэглэл
Өчигдөр орсон бороо өглөөний солонго
Өнгөт хорвоо цаг үргэлжид зүсээ хувиргана
Хорвоогийн юм бүхэн хувьсан өөрчлөгдөнө
Харин анд минь яамд л гэж захихад
Хаан буурал аав минь, хатан буурал ээж минь гэж
Хамаг ард олноо хайрлан зүрхэндээ тээж яваарай
өнгөрсөн үе гэж байхгүй бол ирээдүй гэж байхгүй
Өнгөрсөндөө харамсалгүй ирээдүйдээ итгэж амьдар
***************************************************************
Намайг энэ хороод анх ирэхэд гарт минь
Бийр, харандаа, цаас, будаг атгуулсан юм
Чадахгүй, би зурж чадахгүй гэсэн
Чадах хэрэгтэй охин минь бүгдэд харагдтал сайхан зурах хэрэгтэй
Зууван, дугуй, дөрвөлжин, гурвалжин юу ч бай
Чадах бүхнээ зурах хэрэгтэй гэсэн
Будаг байхгүй болсон ч цус, нулимасаараа зурах хэрэгтэй
Будант энэ хорвоогийн нэг өнгө нь энэ юм гэсэн
Чиний зургийг хүмүүс ойлгохгүй байлаа ч
Цаглашгүй энэ хорвоогийн нэг өнгө нь энэ юм гэсэн
Өнгөрч буй хором бүхэн дахин давтагдхгүй
Өглөө орсон цас оройдоо хайлна
Өнөөдөр урссан нулимас маргаашийн инээсэглэл
Өчигдөр орсон бороо өглөөний солонго
Өнгөт хорвоо цаг үргэлжид зүсээ хувиргана
Хорвоогийн юм бүхэн хувьсан өөрчлөгдөнө
Харин анд минь яамд л гэж захихад
Хаан буурал аав минь, хатан буурал ээж минь гэж
Хамаг ард олноо хайрлан зүрхэндээ тээж яваарай
өнгөрсөн үе гэж байхгүй бол ирээдүй гэж байхгүй
Өнгөрсөндөө харамсалгүй ирээдүйдээ итгэж амьдар
***************************************************************
Намайг энэ хороод анх ирэхэд гарт минь
Бийр, харандаа, цаас, будаг атгуулсан юм
Чадахгүй, би зурж чадахгүй гэсэн
Чадах хэрэгтэй охин минь бүгдэд харагдтал сайхан зурах хэрэгтэй
Зууван, дугуй, дөрвөлжин, гурвалжин юу ч бай
Чадах бүхнээ зурах хэрэгтэй гэсэн
Будаг байхгүй болсон ч цус, нулимасаараа зурах хэрэгтэй
Будант энэ хорвоогийн нэг өнгө нь энэ юм гэсэн
Чиний зургийг хүмүүс ойлгохгүй байлаа ч
Цаглашгүй энэ хорвоогийн нэг өнгө нь энэ юм гэсэн
Monday, April 30, 2007
Truth
Үнэн гэдэг бол ерөнхийдөө олон нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн зүйл гэж хэлж болно. Үнэндээ хүний ертөнцөд үнэн хэмээгч зүйл байдаггүй юм. Бас худал зүйл ч гэж байдаггүй. Ямар ч зүйлийг няцааж болдог, бас зөвтгөж болдог. Тийм ч учраас дээрх дүгнэлтийг хийхэд хүргэж байгаа юм. Зарим нэг хүмүүс бусдаас өөрөөр боддог байлаа гэхэд түүнийгээ үнэн болгохын тулд олон хүнд итгүүлэх хэрэгтэй. Хэдий олон хүнд итгүүлнэ төдий хэрээр үнэн гэсэн мөн чанарыг олж байдаг гэсэн үг. Хэдий олон хүн итгэхгүй байна төдий хэрээр худал зүйл болж хувирна. Жишээлбэл, хүн юунаас үүссэн бэ гэдэг асуудалд хүмүүс янз бүрээр хариулт өгдөг ч яг тогтсон буюу батлагдсан зүйл байдаггүй. Энэ тохиолдолд ямар ч хариулт өгсөн гэсэн яг үнэн гэчих арга байдаггүй. Зарим хүмүүс хүн төрөлхтнийг мичнээс (зарим хүмүүс сармагчин гээд байдаг юм, мич юм шүү сармагчин биш) үүсэлтэй, нэг хэсэг нь харь гаригийнхны туршилт, зарим нь бурхны бүтээл гэх. Үүнээс өөр бас олон үзэл байх боловч гол үзэл нь эдгээр юм. Минийхээр хүн мичнээс үүссэн байлаа гэхэд тэр мич нь бас өөр нэг амьтнаас үүссэн л байж таараа шүү дээ. Ингээд яривал дэлхий дээрх амьдрал юунаас үүсээ вэ гэдэг асуулт гарч ирнэ. Ямартай ч миний мэдхээр ямар нэг органик бус бодисоос органик бодис үүсдэггүй. Тэгвэл энэ органик бодис нь хаанаас гараад ирээ вэ цаашлаад тэр нэг эст ногоон замаг бас хаанаас гараад ирсэн юм бол гэдэг асуудал үүснэ. Энэ тохиолдолд дээр хэлсэн бурхан бүтээсэн эсвэл харь гаригийнхны хийсэн ажил хоёрын нэг болж таарнаа даа. Аль эсвэл энэ хоёр "нөхөр" нэг ч байж мэднэ. Өөрөөр хэлбэл, бурхан хэмээгч гэдгийг хүмүүсийн ойлгодгоос арай өөрөөр хэлбэл, хүнээс илүү ухаантай, илүү төгс шинжтэй, хүнээс илүү оюуны чадамж бүхий "хэн нэгэн" байхгүй юу. Товчоор хэлбэл бүрх талаараа хүнээс хамаагүй илүү "хэн нэгэн". Тэр бидний нэрлэдэгээр мөнөөх харь гаригийнхан ч байж болох. Хэрвээ үнэхээр харь гарийнхан хэмээгч нөхдүүд байдаг л юм бол миний бодоход одоо "ирэх" болсон баймаар юм. Гэхдээ бид хайгаад байгаа үнэнээ болж мэдэхийг үнэхээр их хүсээд байвал эхлээд биднийг бүтээгч тэр "хэн нэгэн" шиг болох хэрэгтэй буюу түүний хэмжээнд очих хэрэгтэй. Тэгсэн цагт бүх зүйл тодорхой болж магад.
Гэхдээ эцэст нь хэлэхэд бид ертөнцийг гурван хэмжээстээр хардаг. Хэрвээ үүнээс илүү олон хэмжээст огторгуйнууд байдаг гэвэл тэр огторгуй бүхэнд өөр өөр ертөнцүүд байдаг гэсэн үг. Мөн энэ ертөнцүүдийн цаг хугацаа нь ч өөрөөр байдаг бололтой. Өөрөөр хэлбэл, тэдгээр "харь гаригийнхан" бидний дэргэдхэн байдаг ч байж магад.
Гэхдээ эцэст нь хэлэхэд бид ертөнцийг гурван хэмжээстээр хардаг. Хэрвээ үүнээс илүү олон хэмжээст огторгуйнууд байдаг гэвэл тэр огторгуй бүхэнд өөр өөр ертөнцүүд байдаг гэсэн үг. Мөн энэ ертөнцүүдийн цаг хугацаа нь ч өөрөөр байдаг бололтой. Өөрөөр хэлбэл, тэдгээр "харь гаригийнхан" бидний дэргэдхэн байдаг ч байж магад.
Wall
Анхандаа тэр айдас төрүүлдэг байлаа.
Түүнд дөхөхөөс ч, хүрэхээс ч айж байлаа.
Нэгэн өдөр түүнд жаахан дөхөн очиж удаан ажиглан харлаа.
Тэр үнэндээ миний бодсон шиг тийм аймаар байгаагүйд сэтгэл тайвширан түүнд дээр болгоомжтойхон аажим аажимаар, өдөр өдрөөр, жил жилээр дөхсөөр байлаа. Нэлээн удаан хугацааны дараа түүнд сэтгэл татагдан түүнгүйгээр амьдарч чадахгүй мэт санагдаж эхэллээ. Тэр миний амьдралын нэгэн хэсэг болов. Тэр хэрэгтэй үед хэн ч болж хувирдаг байлаа. Сайн найз, туслагч, багш минь болдог байлаа. Тэр намайг сэтгэлээр унахад зоригжуулж, уйлахад нулимсыг минь арчиж өгдөг байлаа. Тэр намайг энэ хорвоод мэндэлж ухаан орсон цагаас минь эхлэн намайг орхиогүй үнэнч найз минь гэж би боддог байлаа. Гэхдээ би түүнийг хэнээс ч илүү мэддэг, бас тэр намайг хэнээс ч илүү ойлгодог гэж боддог байлаа.
Нэг шөнө хар дарж зүүдлээд, уйлан босч ирэхэд тэр миний дэргэд байсангүй. Түнийг дуудах гэтэл нэрийг нь санадаггүй, гайхан царайг нь санах гэж оролдов. Гэтэл түүний царай ерөөсөө санаанд орж ирэхгүй байлаа. Тэгээд түүний тухай бүх дурсамжаа сэргээхийг оролдов. Гэтэл юу ч санаанд орохгүй л байлаа. Түүнийг санаж чадахгүй, түүнийг дурсах ганц ч зүйлийг авч үлдээгүйдээ өөртөө харамсав. Тэр хэн байваа, хар дарсан зүүд үү, эсвэл сайхан зүүд үү. Ямартай ч тэр хэзээ ч миний дэргэд байгаагүйг би ойлголоо. Тэр бол толинд туссан хуурмаг дүрс, миний оюун ухааны нэгэн үл үзэгдэх хана байж л дээ.
Түүнд дөхөхөөс ч, хүрэхээс ч айж байлаа.
Нэгэн өдөр түүнд жаахан дөхөн очиж удаан ажиглан харлаа.
Тэр үнэндээ миний бодсон шиг тийм аймаар байгаагүйд сэтгэл тайвширан түүнд дээр болгоомжтойхон аажим аажимаар, өдөр өдрөөр, жил жилээр дөхсөөр байлаа. Нэлээн удаан хугацааны дараа түүнд сэтгэл татагдан түүнгүйгээр амьдарч чадахгүй мэт санагдаж эхэллээ. Тэр миний амьдралын нэгэн хэсэг болов. Тэр хэрэгтэй үед хэн ч болж хувирдаг байлаа. Сайн найз, туслагч, багш минь болдог байлаа. Тэр намайг сэтгэлээр унахад зоригжуулж, уйлахад нулимсыг минь арчиж өгдөг байлаа. Тэр намайг энэ хорвоод мэндэлж ухаан орсон цагаас минь эхлэн намайг орхиогүй үнэнч найз минь гэж би боддог байлаа. Гэхдээ би түүнийг хэнээс ч илүү мэддэг, бас тэр намайг хэнээс ч илүү ойлгодог гэж боддог байлаа.
Нэг шөнө хар дарж зүүдлээд, уйлан босч ирэхэд тэр миний дэргэд байсангүй. Түнийг дуудах гэтэл нэрийг нь санадаггүй, гайхан царайг нь санах гэж оролдов. Гэтэл түүний царай ерөөсөө санаанд орж ирэхгүй байлаа. Тэгээд түүний тухай бүх дурсамжаа сэргээхийг оролдов. Гэтэл юу ч санаанд орохгүй л байлаа. Түүнийг санаж чадахгүй, түүнийг дурсах ганц ч зүйлийг авч үлдээгүйдээ өөртөө харамсав. Тэр хэн байваа, хар дарсан зүүд үү, эсвэл сайхан зүүд үү. Ямартай ч тэр хэзээ ч миний дэргэд байгаагүйг би ойлголоо. Тэр бол толинд туссан хуурмаг дүрс, миний оюун ухааны нэгэн үл үзэгдэх хана байж л дээ.
My poems
Би өөрийн зохиосон зарим шүлгээ доор бичлээ.
Би хүлээж байна
Оддыг ширтэх тоолондоо тэдэнтэй уулзахыг хүснэ
Орчлонгийн амьдралыг ажихдаа тэднийг мэдрэхийг хүснэ
Онгон зүрхний тольтоо танин мэдэхийг хүснэ
Омог бардам занг нь огоорон ойлгохыг хүснэ
Хорвоо чи ямар агуу том билээ дээ
Чамайг тания гэвч таних аргагүй
Харъя гэвч харж чадахгүй
Мэдэръе гэвч мэдэрч мэдэхгүй
---------------------------------------------------------
Голын усны мяралзах гялтганаанд
мөнхийн эгшиг шингэж
Тэртээх оддын зүг чимээгүйхэн
урсан хайлна
Салхины сэрвэлзэх чимээнээ
гунигийн дуу сонсогдоход
Санаа алдсан гуниг
баярын мишээлээр солигдоно
Он жил урсан өнгөрөхөд
мөнхийн гэгээ үл тасарна
Онгож гандсан тэр туузны
баяр гуниг ээлжилнэ
-----------------------------------------------------------
Ухаарч амжаагүй байхад минь
холдон одсон
Уулзаж амжаагүй байхад минь
орхиод явсан
Санаж амжаагүй байхад минь
салаад явсан
Саатан уулзаж чадаагүй
чиний дүрийг санахыг хичээнэ
--------------------------------------------------------------
Чиний нүдэн дэхь оч одноос ч хурц
Чиний инээмсэглэл мянган цэцэгсээс ч үзэсгэлэнтэй
Чиний дуу хоолой алтан гургалдайгаас уянгалаг
Чиний үг сэлэмнээс хурц, гэсэн ч дэлбээ мэт зөөлөн
Чиний явсан зам солонгоноос ч өнгөлөг
Чиний алхаа урсах мөрөн мэт дөлгөөн
Чиний ухаан тэнгэр мэт уужим, далай мэт гүн
Чи бол төгс төгөлдөр миний хүрч чадах эцсийн хязгаар
Чамаас цацрах гэрэл нарнаас ч хурц
Хэзээ ч хаанаас ч олж чадах мөртлөө
Хэзээ ч миний дэргэд үлдэхгүй анд минь
Хаа нэгтээ чиний дүрийг харахын тулд
Холын замыг ч тоолгүй туулахсан
Чамд би дурлаагүй, хайрласан юм
Чамайг би харамлаагүй, нандигнасан юм
Чиний төлөө миний хийж чадах бүхэн
Хэний ч юуны ч надад өгч чадахгүй аз жаргал
Намайг өндрөөс унаж явахад хэн ч анзаараагүй
Ганцхан чи л намайг газарт унагалгүй авч үлдэн нисэхийг заасан билээ
Дээгүүр доогуур, үүлэн дээгүүр, газар доогуур
Дахин уулзахдаа хэн байсныгаа хэлээрэй
Чи хэн байсан ч чиний дуу хоолойг хэзээд танина
Чанга биш аяархан шивнэн хэлээрэй
Найз минь надад хэлээч ганцхан удаа
Надад чи хэн нэгнийг санагдуулах юм
Би хүлээж байна
Оддыг ширтэх тоолондоо тэдэнтэй уулзахыг хүснэ
Орчлонгийн амьдралыг ажихдаа тэднийг мэдрэхийг хүснэ
Онгон зүрхний тольтоо танин мэдэхийг хүснэ
Омог бардам занг нь огоорон ойлгохыг хүснэ
Хорвоо чи ямар агуу том билээ дээ
Чамайг тания гэвч таних аргагүй
Харъя гэвч харж чадахгүй
Мэдэръе гэвч мэдэрч мэдэхгүй
---------------------------------------------------------
Голын усны мяралзах гялтганаанд
мөнхийн эгшиг шингэж
Тэртээх оддын зүг чимээгүйхэн
урсан хайлна
Салхины сэрвэлзэх чимээнээ
гунигийн дуу сонсогдоход
Санаа алдсан гуниг
баярын мишээлээр солигдоно
Он жил урсан өнгөрөхөд
мөнхийн гэгээ үл тасарна
Онгож гандсан тэр туузны
баяр гуниг ээлжилнэ
-----------------------------------------------------------
Ухаарч амжаагүй байхад минь
холдон одсон
Уулзаж амжаагүй байхад минь
орхиод явсан
Санаж амжаагүй байхад минь
салаад явсан
Саатан уулзаж чадаагүй
чиний дүрийг санахыг хичээнэ
--------------------------------------------------------------
Чиний нүдэн дэхь оч одноос ч хурц
Чиний инээмсэглэл мянган цэцэгсээс ч үзэсгэлэнтэй
Чиний дуу хоолой алтан гургалдайгаас уянгалаг
Чиний үг сэлэмнээс хурц, гэсэн ч дэлбээ мэт зөөлөн
Чиний явсан зам солонгоноос ч өнгөлөг
Чиний алхаа урсах мөрөн мэт дөлгөөн
Чиний ухаан тэнгэр мэт уужим, далай мэт гүн
Чи бол төгс төгөлдөр миний хүрч чадах эцсийн хязгаар
Чамаас цацрах гэрэл нарнаас ч хурц
Хэзээ ч хаанаас ч олж чадах мөртлөө
Хэзээ ч миний дэргэд үлдэхгүй анд минь
Хаа нэгтээ чиний дүрийг харахын тулд
Холын замыг ч тоолгүй туулахсан
Чамд би дурлаагүй, хайрласан юм
Чамайг би харамлаагүй, нандигнасан юм
Чиний төлөө миний хийж чадах бүхэн
Хэний ч юуны ч надад өгч чадахгүй аз жаргал
Намайг өндрөөс унаж явахад хэн ч анзаараагүй
Ганцхан чи л намайг газарт унагалгүй авч үлдэн нисэхийг заасан билээ
Дээгүүр доогуур, үүлэн дээгүүр, газар доогуур
Дахин уулзахдаа хэн байсныгаа хэлээрэй
Чи хэн байсан ч чиний дуу хоолойг хэзээд танина
Чанга биш аяархан шивнэн хэлээрэй
Найз минь надад хэлээч ганцхан удаа
Надад чи хэн нэгнийг санагдуулах юм
Monday, April 09, 2007
Хөгшрөлт гэж юу вэ
Нүүрэн дээр нь үрчлээс тогтож, явж хөдлөхөд хэцүү болж, хөл гар нь янгинан өвчин зовлонд нэрвэгдэн, үс нь буурал болохыг хөгшрөлт гэх үү? Үгүй дээ анд минь. Үнийг хөгшрөлт гэлгүй зүгээр л өөрчлөлт гэж болно. Хамгийн гол нь бодож сэтгэж, хүсч мөрөөдөж, зөв бурууг ялгахаа больж амьдралаас залхаж эхэлвэл үүнийг чинь хөгшрөлт гэдэг юм. Хэдэн настай ч бай хамаагүй амьдрах итгэл сэтгэл дүүрэн, зорилго тэмүүлэлтэй байвал болох нь тэр. Би нэг өвөөгийн тухай сонссон юм байна. Тэр өвөө Их Британых гэл үү юу билээ. 93 настайдаа оксфордын их сургуулийн докторийн зэрэг хамгаалсан гэж байгаа. Манайханд 93 нас гэдэг юу вэ? Юун сургуульд сурах байтугай юм болно биз дээ. Зарим нөхдүүд тэр өвөөг ийм хөгшин болж өнөө маргаашгүй болчихоод үхсэнээ хийж сургуульд сурдаг юм, тэр доктороо хэзээ хэрэглэх гэсэн юм гэх байх л даа. Миний бодоход огт тийм биш хүний насыг цаг хугацаагаар биш, тэр хүний сэтгэлгээгээр хэмждэг юм шүү дээ. Хамгийн гол амьдралд юу чухал вэ гэдэг л байхгүй юу. Хамгийн зөв, 100% үнэн байх арга зам гэж огт байхгүй. Хүн болгон л өөрийнхөө "хамгийн" зөв замыг сонгодог. Тэр зам нь заавал хамгийн сайн сайхан, аз жаргалд хүргэх албагүй. Хамгийн гол тэр хүн өөрөө л энэ замыг сонгосондоо харамсахгүй байвал болоо. Миний хөгшрөлтөөс хамгийн их айдаг зүйл нь зөнөгрөл. Зөнөгрөх л юм бол тэгээд л дуусаа. Тэрнээс биш үрчлээс мэт бол байх л зүйл шд. Тэр өвөөгийн хамгийн их баярласан зүйл надад бас их таалагдсан зүйл нь тэр өвөө оройтсон ч гэсэн хүсэл мөрөөдлөө биелүүлсэн нь юм. Хөгшин болсон гээд бууж өгөөгүй нь хамгийн их таалагдсан. Ойлгож байна уу? Биднээс илүү хүчтэй зүйл болох цаг хугацааг ялж чадсан байхгүй юу.
Бидэнд цаг үргэлж сонголт тулгарч байдаг. Гэхдээ энэ сонголт заавал ямар нэг том сонголт, ж-нь ханиа сонгох ч юмуу, мэргэжлээ сонгох ч юмуу тиймэрхүү биш маш олон янзын жижиг сажиг, том янз бүрийн сонголт тулгарч байдаг. Гэхдээ хүмүүс жижиг сажиг сонголт амьдралд нь нэг их нөлөө үзүүлэхгүй юм шиг бодоод байдаг. Гэтэл тэр жижиг сонголтууд нь хүртэл бидний ирээдүйн амьдралд асар их өөрчлөлт авчирч байдаг. Тухайлбал, за байз өнөөдөр гэр лүүгээ энэ замаар нэг л явмааргүй байх чинь. Яах уу? Сурсан замаараа харих уу, өөр замаар явах уу? Тэгээд нөгөөх маань явдаг замаараа явахаар шийдээд явж байтал.................????болдог л байхгүй юу. Тэгэхээр амьдралд жижиг сажиг гэлтгүй сонголтыг зөв хийж сурах хэрэгтэй болно доо. Гэхдээ уул нь хүн хэмээгч чинь эхээс төрөхөөсөө өмнө үүнд нь суралцчихсан байдаг мөртлөө (за байз, өнөөдөр гарчихдаг ч юм билүү. За за болъё. Ээж маань бэлтгэлгүй байх шиг байна) яг цагаа тулахаараа ерөөсөө зөв шийдвэр гаргаж чадахгүй байгаа нь хачин шүү. Угтаа энэ алдаа гаргах шалтгаан нь "Чи намайг тэг гэж ятгасаар байгаад тийм шийдвэр гаргасан. Энэ бүгд чамаас боллоо", "өө, энэ архинаас л боллоо, архи л уугаагүй бол би гэдэг чинь энхийн цагаан гэмгүй тагтаа шүү дээ", "тэр өөрөө миний урдуур ороогүй бол ийм юм болохгүй байсан. Өөрийнх нь хохь", "ерөөсөө ээжээс л болж байгаа юм. Ээж намайг хөөрхөн төрүүлсэн байсан бол би тэрэнтэй суугаад сайхан байхгүй юу", "энэ хүн хараад байхаар нь би хальтраад уначихлаа гэх ч юмуу" эсвэл "би тэрэнд таалагдах гэж ийм зүйл хийсэн. Тэрнийг хэн миний нүдэнд ийм хөөрхөн харагд гэсэн юм" гэх зэрэг нь ерөөсөө бишээ. Бурхан минь, шалтгаан бол тоо томшгүй л олон бий. Хаа хамаагүй огт танихгүй хүнийг ч буруутгачихаж болно. Тийм шалтгаан үргэлж олддог юм. Тун амархан гээч. Хамгийн хэцүү нь өөрөө яг ямар буруутай вэ гэдгийг олж харах л байдаг юм даа.
PERSONAL QUOTE: Амьдралд санаандгүй болдог зүйл гэж нэг ч байхгүй. Бүх зүйл тухайн хүний хийсэн урьд өмнөх алдаа болон сонголтын үр дагавар байдаг.
Бидний хийсэн өчүүхэн алхам ч бидний дараагийн амьдралыг шийдэхэд хангалттай хүрэлцэнэ. Бид үнэндээ сонголтоос сонголтын хооронд амьдарч байна. Бид өөрөөсөө юуг ч нууж чадахгүй. Үүнтэй адил бид бусдыг, өөрийгөө ч хуурчихаж дөнгөх боловч амьдралыг хэзээ ч хуурч чадахгүй. Нэг талаас биднээс шууд хамаарарлтай байдлаар нөгөө талаас хөндлөнгийн хүчин зүйлийн нөлөөн дор бидний хийсэн зүйлийн үр дүн бидэн дээр эргэж ирдэг. Энэ нь яг жоомтой адил. Яагаав нөгөө овоо босгоогүй бол шаазгай юундаа суунав шүү дээ. Жоом бол амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлээд өгвөл баярлаад л үржээд байдаг амьтан. Бид хэдий чинээ бохир заваан байна төдий хэрээр жоом олон үржинэ гэдэгтэй л адил. Аа, бас өөр айлаас жоом орж ирнээ бас. Тэгэхээр бидний хийсэн аливаа алдаа оноо, үйлдэл бүхэн "жоом үржих" нөхцөл болж байдаг гэсэн үг. Тэгэхээр эндээс дүгнэлт хийгээд нэг үгийг хэлчихэж болно. Энэ нь:
PERSONAL QUOTE: Хувь тавилан бидний сонголтоор бий болдог нь үнэн. Бас урьдаас бичигдсэн байдаг нь ч үнэн.
Энэ хоёр үзэл хоёулаа зөв юм. Би хэлсэн шүү дээ. Сайн муу хоёр нэгэн зэрэг хамтдаа оршдог хорвоо шүү дээ энэ чинь.
Тэгэхээр бидний өмнө тулгарах нэг том асуулт бол ЮУГ САЙН ЮУГ МУУ ГЭХ ВЭ? БАС ЗӨВ СОНГОЛТЫГ ЯАЖ ХИЙХ ВЭ? юм. Юун түрүүнд биднийг алдаа гаргах нөхцлийг бүрдүүлэгч нар нь юу вэ буюу "жоомны амьдрах нөхцлийг" бүрдүүлээд байгаа зүйл юу вэ? гэдгийг оношлох нь зүй. Энэ бол тун энгийн. ЕРДӨӨ Л БИДНИЙ ХАРАЛГАН БАЙДЛААС БОЛДОГ ХЭРЭГ. Буруу гэсээр байхад гүйгээд очдог. Үхнэ шүү гээд байхад үсрээд орчихдог. Ердөө л бид "маш ухаантай" мөртлөө цагаа тулахаар гөлөгнөөс долоон дор болчихдогт л байгаа юм. Урд нь томоос том нүх байгааг харсаар байгаад үсэрч орчихоод нисч явахдаа "өө ямар мангар юм бэ? Би нүх байгааг харсан шдээ" гээд л бодоод явдаг байхгүй юу. Эсвэл ерөөсөө анхнаасаа харахгүй явж байгаад уначихаад "ХӨӨЕ ТА НАР ХАРСААР БАЙЖ НҮХ БАЙГААГ ХЭЛЭХГҮЙ ЯАГАА ВЭ? МУУСАЙН АМИА БОДСОН ЮМНУУД. ХАРЖ БАЙГААРАЙ БИ ТА НАРААС БОЛЖ ҮХСЭН ШҮҮ" гээд л дуусдаг байхгүй юу. Яг л ийм зүйлтэй төстэй зүйлийг хийгээд, яриад хэнийг ч хамаагүй буруутгаж сэтгэлээ тайтгаруулаад явдаг байхгүй юу. Хар даа бид яахын аргагүй солиотой хүмүүс мөн байгаа биз. Жинхэнэ солиотонгуудаас ялгагдах ялгаа нь бид ийм тэнэг байдлаа маш чадварлагаар нууж чаддагт л оршино. Жинхэнэ солиотонгуудад ийм чадвар байдаггүй эсвэл үүнийгээ гээчихсэн хэрэг. Бид ийм тэнэг байдлаа хэрхэн нуудаг вэ гэвэл их инээдтэй. Наад зах нь аятайхан харагдахыг хичээнэ. Ганган биш юмаа гэхэд солиотой хүн шиг харагдахгүй байхаар хувцаслана. Бас харьцааны соёл, ёс суртахуун, хууль дүрэм гэдэг гоё гоё нэртэй үгүүдээр халхавч хийн их л мундаг хүний дүр эсгэнэ. Бас тэгээд нэг их шударга хүний дүр эсгэнээ бас. Өөрт нь байгаа ч юмуу байхгүй ч юмуу бүү мэд ямар нэг чухал хүний дүрийг эсгэж явдаг. Бас их гоё гоё юм ярина. (Жишээ нь би яг одоо үүнийг чинь л хийгээд байна.) Нээг их мундаг ухаантай хүний дүр эсгээд ядаж байхад нөгөө дүрдээ итгээд угаасаа л ийм байсан юм шиг бодноо бас. Би ийм хүн биш та нар намайг буруу ойлгосон гэх шиг юм яриад л. Хэн ч намайг мэдэхгүй, ойлгохгүй, би л ганцаараа өөрийгөө мэднэ ч гэх шиг. Үнэндээ өөрийгөө ч мэдэхгүй явж байгаа шд. Цаадах чинь. Өөрийгөө мэдсэн юм бол арай өөр зүйл л хийгээд явж байсан байхгүй юу. Аа бас залуу эмэгтэйчүүдэд анзаарагддаг бас нэг иймэрхүү зүйл. Анх суунгуутаа л хайлсан тугалга шиг хадам аав ээждээ их мундаг ажилсаг бэр болж үзэгдэх гээд л бэлэг сэлт өгөөд л, хоолыг нь хийгээд л, гэрийг нь цэвэрлээд эгээ л хөл долоо гэвэл долоочих гээд л нөхрөө жихтэйхэн халамжлаад жигтэйхээн жигтэйхэн. Гэхдээ ер ийм байдлаар хэр удаан тэсэх юм бол доо чааваас. Хүн л юм болсон хойно нэг л өдөр үглээд л, аашлаад л эхэлдэг байхгүй юу. Эрчүүд нь ч ялгаагүй. Чи миний нар, надад чамаас илүү нь байхгүй, чи бол миний олж болох хамгийн нандин эрдэнэ гэх шиг ярьж авч суучихаад тогоо шиг гэдэстэй болоод нүүрээ ч будаж янзлахгүй, сэвхтээд таргалаад царай алдангуут өөр нэг "хамгийн нандин эрдэнийн" эрэлд гарна даа. нөгөө анчин гуай чинь.
Ийм л учраас бидний хүрээлээд ийм тэнэг тэнэг зүйл хийхэд хүргэдэг бидний нүдийг сохолдог, хаадаг зүйлийг л зөв олж таньж сурах хэрэгтэй дээ анд минь. Наад зах нь иймэрхүү хуурмаг багууд, завсрын салхийг олж харах, мөн нарийвчилбал мөнгө, сайхан хүн гэж хэнийг хэлэх вэ, сайхан харагдах нь сайн уу муу юу, хувцас, гоо сайхны бүтээгдэхүүнүүд, үнэртэй ус, хар тамхи, архи, тамхи, секс, алдар нэрд дурлах явдал, хийрхэл, бусдыг дорд үзэх, хов ярих, өөрийгөө хамгийн чухал мундаг хүн гэж бодох, бас өөрийгөө хог шаар гэж бодох, найз нөхөд, дурлал, үерхэл, шохоорхол, гээд л маш олон зүйл ер нь бидний эргэн тойрон болон бидний дотор байх бүх зүйл "жоом үржих бохир орчин" болоход асар их нөлөө үзүүлдэг юм даа. Тийм учраас л би энэ бүхний төлөө өөрийгөө хамгийн гол нь өөрийгөө бүү худалдаарай хэмээн гуйгаад байгаа хэрэг. Энэ бол алдахад эргээд олдоход хамгийн хэцүү бидэнд байгаа хамгийн үнэт баялаг юм шүү. Юу ч хүсч мөрөөдөж болно. Харин үүний чинь золиос чи өөрөө, эсвэл өөр хэн нэгэн байж хэрхэвч болохгүй. Чи өөрөө энэ хорвоогийн алтан наран адил хэнийг ч ялгалгүй гийж, бусдын замаа зөв сонгоход туслах гэрэлт дэнлүү байх ёстой болохоос биш өөрийнхөө, өрөөл бусдын яллан шийтгэгч байж болохгүй. Үгүйдээ л гэхэд өөрийгөө хамгаалж үлдэх хэрэгтэй. Үзэгдэх биегүй, баригдах юмгүй эд шүү дээ эдгээр "хананууд" чинь. Тийм учраас буузэвсэг огт тус болохгүй. Тэмцэх цорын ганц арга бол өөрийгөө хадгалж өөрийгөө энэ бүх бохир зүйлсийн өсөн үржин амьдрах орчин болгож болохгүй.
Бидэнд цаг үргэлж сонголт тулгарч байдаг. Гэхдээ энэ сонголт заавал ямар нэг том сонголт, ж-нь ханиа сонгох ч юмуу, мэргэжлээ сонгох ч юмуу тиймэрхүү биш маш олон янзын жижиг сажиг, том янз бүрийн сонголт тулгарч байдаг. Гэхдээ хүмүүс жижиг сажиг сонголт амьдралд нь нэг их нөлөө үзүүлэхгүй юм шиг бодоод байдаг. Гэтэл тэр жижиг сонголтууд нь хүртэл бидний ирээдүйн амьдралд асар их өөрчлөлт авчирч байдаг. Тухайлбал, за байз өнөөдөр гэр лүүгээ энэ замаар нэг л явмааргүй байх чинь. Яах уу? Сурсан замаараа харих уу, өөр замаар явах уу? Тэгээд нөгөөх маань явдаг замаараа явахаар шийдээд явж байтал.................????болдог л байхгүй юу. Тэгэхээр амьдралд жижиг сажиг гэлтгүй сонголтыг зөв хийж сурах хэрэгтэй болно доо. Гэхдээ уул нь хүн хэмээгч чинь эхээс төрөхөөсөө өмнө үүнд нь суралцчихсан байдаг мөртлөө (за байз, өнөөдөр гарчихдаг ч юм билүү. За за болъё. Ээж маань бэлтгэлгүй байх шиг байна) яг цагаа тулахаараа ерөөсөө зөв шийдвэр гаргаж чадахгүй байгаа нь хачин шүү. Угтаа энэ алдаа гаргах шалтгаан нь "Чи намайг тэг гэж ятгасаар байгаад тийм шийдвэр гаргасан. Энэ бүгд чамаас боллоо", "өө, энэ архинаас л боллоо, архи л уугаагүй бол би гэдэг чинь энхийн цагаан гэмгүй тагтаа шүү дээ", "тэр өөрөө миний урдуур ороогүй бол ийм юм болохгүй байсан. Өөрийнх нь хохь", "ерөөсөө ээжээс л болж байгаа юм. Ээж намайг хөөрхөн төрүүлсэн байсан бол би тэрэнтэй суугаад сайхан байхгүй юу", "энэ хүн хараад байхаар нь би хальтраад уначихлаа гэх ч юмуу" эсвэл "би тэрэнд таалагдах гэж ийм зүйл хийсэн. Тэрнийг хэн миний нүдэнд ийм хөөрхөн харагд гэсэн юм" гэх зэрэг нь ерөөсөө бишээ. Бурхан минь, шалтгаан бол тоо томшгүй л олон бий. Хаа хамаагүй огт танихгүй хүнийг ч буруутгачихаж болно. Тийм шалтгаан үргэлж олддог юм. Тун амархан гээч. Хамгийн хэцүү нь өөрөө яг ямар буруутай вэ гэдгийг олж харах л байдаг юм даа.
PERSONAL QUOTE: Амьдралд санаандгүй болдог зүйл гэж нэг ч байхгүй. Бүх зүйл тухайн хүний хийсэн урьд өмнөх алдаа болон сонголтын үр дагавар байдаг.
Бидний хийсэн өчүүхэн алхам ч бидний дараагийн амьдралыг шийдэхэд хангалттай хүрэлцэнэ. Бид үнэндээ сонголтоос сонголтын хооронд амьдарч байна. Бид өөрөөсөө юуг ч нууж чадахгүй. Үүнтэй адил бид бусдыг, өөрийгөө ч хуурчихаж дөнгөх боловч амьдралыг хэзээ ч хуурч чадахгүй. Нэг талаас биднээс шууд хамаарарлтай байдлаар нөгөө талаас хөндлөнгийн хүчин зүйлийн нөлөөн дор бидний хийсэн зүйлийн үр дүн бидэн дээр эргэж ирдэг. Энэ нь яг жоомтой адил. Яагаав нөгөө овоо босгоогүй бол шаазгай юундаа суунав шүү дээ. Жоом бол амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлээд өгвөл баярлаад л үржээд байдаг амьтан. Бид хэдий чинээ бохир заваан байна төдий хэрээр жоом олон үржинэ гэдэгтэй л адил. Аа, бас өөр айлаас жоом орж ирнээ бас. Тэгэхээр бидний хийсэн аливаа алдаа оноо, үйлдэл бүхэн "жоом үржих" нөхцөл болж байдаг гэсэн үг. Тэгэхээр эндээс дүгнэлт хийгээд нэг үгийг хэлчихэж болно. Энэ нь:
PERSONAL QUOTE: Хувь тавилан бидний сонголтоор бий болдог нь үнэн. Бас урьдаас бичигдсэн байдаг нь ч үнэн.
Энэ хоёр үзэл хоёулаа зөв юм. Би хэлсэн шүү дээ. Сайн муу хоёр нэгэн зэрэг хамтдаа оршдог хорвоо шүү дээ энэ чинь.
Тэгэхээр бидний өмнө тулгарах нэг том асуулт бол ЮУГ САЙН ЮУГ МУУ ГЭХ ВЭ? БАС ЗӨВ СОНГОЛТЫГ ЯАЖ ХИЙХ ВЭ? юм. Юун түрүүнд биднийг алдаа гаргах нөхцлийг бүрдүүлэгч нар нь юу вэ буюу "жоомны амьдрах нөхцлийг" бүрдүүлээд байгаа зүйл юу вэ? гэдгийг оношлох нь зүй. Энэ бол тун энгийн. ЕРДӨӨ Л БИДНИЙ ХАРАЛГАН БАЙДЛААС БОЛДОГ ХЭРЭГ. Буруу гэсээр байхад гүйгээд очдог. Үхнэ шүү гээд байхад үсрээд орчихдог. Ердөө л бид "маш ухаантай" мөртлөө цагаа тулахаар гөлөгнөөс долоон дор болчихдогт л байгаа юм. Урд нь томоос том нүх байгааг харсаар байгаад үсэрч орчихоод нисч явахдаа "өө ямар мангар юм бэ? Би нүх байгааг харсан шдээ" гээд л бодоод явдаг байхгүй юу. Эсвэл ерөөсөө анхнаасаа харахгүй явж байгаад уначихаад "ХӨӨЕ ТА НАР ХАРСААР БАЙЖ НҮХ БАЙГААГ ХЭЛЭХГҮЙ ЯАГАА ВЭ? МУУСАЙН АМИА БОДСОН ЮМНУУД. ХАРЖ БАЙГААРАЙ БИ ТА НАРААС БОЛЖ ҮХСЭН ШҮҮ" гээд л дуусдаг байхгүй юу. Яг л ийм зүйлтэй төстэй зүйлийг хийгээд, яриад хэнийг ч хамаагүй буруутгаж сэтгэлээ тайтгаруулаад явдаг байхгүй юу. Хар даа бид яахын аргагүй солиотой хүмүүс мөн байгаа биз. Жинхэнэ солиотонгуудаас ялгагдах ялгаа нь бид ийм тэнэг байдлаа маш чадварлагаар нууж чаддагт л оршино. Жинхэнэ солиотонгуудад ийм чадвар байдаггүй эсвэл үүнийгээ гээчихсэн хэрэг. Бид ийм тэнэг байдлаа хэрхэн нуудаг вэ гэвэл их инээдтэй. Наад зах нь аятайхан харагдахыг хичээнэ. Ганган биш юмаа гэхэд солиотой хүн шиг харагдахгүй байхаар хувцаслана. Бас харьцааны соёл, ёс суртахуун, хууль дүрэм гэдэг гоё гоё нэртэй үгүүдээр халхавч хийн их л мундаг хүний дүр эсгэнэ. Бас тэгээд нэг их шударга хүний дүр эсгэнээ бас. Өөрт нь байгаа ч юмуу байхгүй ч юмуу бүү мэд ямар нэг чухал хүний дүрийг эсгэж явдаг. Бас их гоё гоё юм ярина. (Жишээ нь би яг одоо үүнийг чинь л хийгээд байна.) Нээг их мундаг ухаантай хүний дүр эсгээд ядаж байхад нөгөө дүрдээ итгээд угаасаа л ийм байсан юм шиг бодноо бас. Би ийм хүн биш та нар намайг буруу ойлгосон гэх шиг юм яриад л. Хэн ч намайг мэдэхгүй, ойлгохгүй, би л ганцаараа өөрийгөө мэднэ ч гэх шиг. Үнэндээ өөрийгөө ч мэдэхгүй явж байгаа шд. Цаадах чинь. Өөрийгөө мэдсэн юм бол арай өөр зүйл л хийгээд явж байсан байхгүй юу. Аа бас залуу эмэгтэйчүүдэд анзаарагддаг бас нэг иймэрхүү зүйл. Анх суунгуутаа л хайлсан тугалга шиг хадам аав ээждээ их мундаг ажилсаг бэр болж үзэгдэх гээд л бэлэг сэлт өгөөд л, хоолыг нь хийгээд л, гэрийг нь цэвэрлээд эгээ л хөл долоо гэвэл долоочих гээд л нөхрөө жихтэйхэн халамжлаад жигтэйхээн жигтэйхэн. Гэхдээ ер ийм байдлаар хэр удаан тэсэх юм бол доо чааваас. Хүн л юм болсон хойно нэг л өдөр үглээд л, аашлаад л эхэлдэг байхгүй юу. Эрчүүд нь ч ялгаагүй. Чи миний нар, надад чамаас илүү нь байхгүй, чи бол миний олж болох хамгийн нандин эрдэнэ гэх шиг ярьж авч суучихаад тогоо шиг гэдэстэй болоод нүүрээ ч будаж янзлахгүй, сэвхтээд таргалаад царай алдангуут өөр нэг "хамгийн нандин эрдэнийн" эрэлд гарна даа. нөгөө анчин гуай чинь.
Ийм л учраас бидний хүрээлээд ийм тэнэг тэнэг зүйл хийхэд хүргэдэг бидний нүдийг сохолдог, хаадаг зүйлийг л зөв олж таньж сурах хэрэгтэй дээ анд минь. Наад зах нь иймэрхүү хуурмаг багууд, завсрын салхийг олж харах, мөн нарийвчилбал мөнгө, сайхан хүн гэж хэнийг хэлэх вэ, сайхан харагдах нь сайн уу муу юу, хувцас, гоо сайхны бүтээгдэхүүнүүд, үнэртэй ус, хар тамхи, архи, тамхи, секс, алдар нэрд дурлах явдал, хийрхэл, бусдыг дорд үзэх, хов ярих, өөрийгөө хамгийн чухал мундаг хүн гэж бодох, бас өөрийгөө хог шаар гэж бодох, найз нөхөд, дурлал, үерхэл, шохоорхол, гээд л маш олон зүйл ер нь бидний эргэн тойрон болон бидний дотор байх бүх зүйл "жоом үржих бохир орчин" болоход асар их нөлөө үзүүлдэг юм даа. Тийм учраас л би энэ бүхний төлөө өөрийгөө хамгийн гол нь өөрийгөө бүү худалдаарай хэмээн гуйгаад байгаа хэрэг. Энэ бол алдахад эргээд олдоход хамгийн хэцүү бидэнд байгаа хамгийн үнэт баялаг юм шүү. Юу ч хүсч мөрөөдөж болно. Харин үүний чинь золиос чи өөрөө, эсвэл өөр хэн нэгэн байж хэрхэвч болохгүй. Чи өөрөө энэ хорвоогийн алтан наран адил хэнийг ч ялгалгүй гийж, бусдын замаа зөв сонгоход туслах гэрэлт дэнлүү байх ёстой болохоос биш өөрийнхөө, өрөөл бусдын яллан шийтгэгч байж болохгүй. Үгүйдээ л гэхэд өөрийгөө хамгаалж үлдэх хэрэгтэй. Үзэгдэх биегүй, баригдах юмгүй эд шүү дээ эдгээр "хананууд" чинь. Тийм учраас буузэвсэг огт тус болохгүй. Тэмцэх цорын ганц арга бол өөрийгөө хадгалж өөрийгөө энэ бүх бохир зүйлсийн өсөн үржин амьдрах орчин болгож болохгүй.
Woman worth
Энэ хүмүүс гэдэг эгээтэй л энэ хүний нүдний диаметр төд байна, тэгэхээр энэ хүнийг алаг нүдтэй хүний тоонд оруулах хэрэгтэй. Арьс нь төддүгээр зэргийнх юм байна. Тэгэхээр сайхан арьстай хүний тоонд оруулах хэрэгтэй ч гэх шиг. Бараг тэгж хэмжихээ шахах юмаа. Дүгнэх ямарваа нэг арга нь хүн болгоныг л нэг ижил хайрцганд хийгээд багтвал тэнцүүлээд, багтахгүй юмуу жижигдээд байвал тохирох хайрцгаа сонго гэх нь халаг байх юмаа. Тэгээд л хүмүүст зэрэглэлүүд тогтоогоод л. Энэ надад тохирох хүн биш, надад тэнцэхгүй ч гэх шиг. Бүр хөх инээд хүрмээр. Миний зүгээс л гэж хэлэхэд уулын мод урттай богинотой. Өө, энэ мод хамгийн жижиг нь үүнийг тайрч хая гээд л тайрч хаяад байвал ганц ч модгүй болно гэдгийг мэдэж байна уу? Ямарваа нэг зүйлийг хэмжих хэмжүүр болгон нь тусдаа, өөр өөр байдаг юм ш дээ. Зайлуул, цаадах нь намхан ч гэсэн сагслагар, шилмүүстэй, эсвэл их өргөн дээшээ биш хажуу тийшээ тэлдэг л мод байхгүй юу. Аягүй бол их ховор мод байгаад бөөн өрөнд орно. Монголын царай муутай матар хүүхнүүдийг гадаадынхан түүж авч яваад монгол эрчүүд бидэндээ л сайн байхгүй юу гээд байгаа мангарууд!!!. Хөөрхий тэр хүүхнүүд нь "матар" байлаа ч гэсэн ар гэрээ авархаар явж байгаа хөөрхий амьтад байхгүй юу. Би нэг тийм эгчийг мэднэ. Дандаа охинтой айлын 4 дэхь нь гэлүү дээ. Ар гэр нь их хүнд эгч нар нь нөхрөөсөө салсан, сургуульд суръяа гэхээр мөнгө байхгүй, арай ядан хоног өдрийг өнгөрөөж байгаа амьдралаа хараад жаахан ч гэсэн тус болъё гэсэндээ ганц удаа уулзаж байгаагүй солонгос хүнтэй суугаад явчихсан. Хичнээн хэцүү ч гэсэн нөхрөөсөө нуугаад гэр лүүгээ мөнгө явуулаад л. Тэгж өөрийгөө золиослох зүрхтэй ЭР ХҮН гуай нар хэр их бол? Хүний нутагт хүний боол болж яваа тэр хөөрхий эмэгтэйчүүд жаргах гэж тэгсэн гэж та нар бодож байна уу? Магад зарим нь тэгж эндүүрсэн л байх. Гэхдээ нөгөө зарим нь гэр бүлээ тэжээхийн тулд шүү дээ. Яаж тэгж хэлж чаддаг байнаа. Юу ч мэдэхгүй мангарууд байж. Бас нэг эгчийн тухай яръя л даа. Тэр эгч миний бодлоор 30 орчим настай юм шиг байна лээ. Нэгэн төрийн албан хаагч. Цалин нь ямар байх нь хэнд ч ойлгомжтой. Чадан ядан амьдралдаа хүргэдэг. Уг нь нөхөр нь эрүүл саруул байхдаа сайхан амьдардаг байж л дээ. Гэтэл нэг азгүй өдөр нөхөр нь осолд орж, тахир дутуу болж л дээ. Тэр эгч нөхрөө байдаг чадлаараа асарч, мөнгө олох янз бүрийн арга хайж, янз бүрийн ажил давхар хийгээд ч нөхрийнх нь эмчилгээний зардалд хүрэхгүй байж л дээ. Эцэст нь энэ байдлаар ямар ч тусгүй болохыг ойлгоод нэгэн аймшигтай алхам хийсэн. Тэр эгч биеэ үнэлж эхэлсэн. Нөхрөө эдгээхийн тулд тэр шүү дээ. Тэгээд тэр эгч хэлж байгаа юм. Намайг хүмүүс юу гэсэн ч хамаагүй. Нөхөр маань босч явж, ярьж чаддаг болохыг л хармаар байна. Тэр эдгэрээд намайг хаяад явсан ч би гомдохгүй.....гэж хэлж байсан. Эмэгтэй хүний хүч чадал зүрхэн дотроо байдаг юм шүү дээ. Тэгж өөрийгөө золиосолж чадах эрэгтэй хүн хэд бол? Би байхгүй гэж хэлэхгүй. Гэхдээ үнэхээр цөөхөн. Яг л лоттерейд хожихтой л адил ховор үзэгдэл дээ. Магад тэрнээс ховор. Эцэст хэлэхэд эмэгтэй хүн бол ямар нэг ургамал навч биш. Цэцэг цэврүү, навч ургамал ч гэх шиг. Тэд чинь хүн юм шүү дээ. Ямар нэг гоёл чимэглэлийн зүйл, сервантадаа хийдэг сувенир, сейфэндээ хийгээд хадгалдаг мөнгө, үнэт чулуу, тариад ургуулаад байдаг тэр навч цэцэг чинь биш. Ердөө л хүмүүс. Яг л эмэгчин барс шиг хүмүүс, үр хүүхэд гэр бүлийнхээ төлөө бүхнээ зориулж чадах зүрхтэй хүмүүс.
Сонирхуулахад эмэгтэй хүмүүсийн яагаад цэцэгтэй зүйрлэдэгийг мэдэхүү? Ихэнх эмэгтэй хүн өөрөөсөө цэцэгтэй төстэй үнэр ялгаруулдаг болохоор л тэр юм шүү дээ. Гэхдээ хоорондоо огт адилгүй байдаг. Гэхдээ perfume шиг тийм хүчтэй үнэртдэггүй болохоор өөрсдөө ч бусад хүмүүс анзаардаггүй.
PERSONAL QUOTE: Ямарваа нэгэн зүйл өөрийн тогтоогдсон хязгаар дотроо бүхнээс илүү үнэ цэнэтэй байдаг. Бидний хувьд үнэ цэнэгүй ч өөр нэгний хувьд үнэ цэнэтэй зүйл нь байдаг. Аливааг ганцхан өөрт хэрэгтэй гэдэг талаас харж тухайн зүйлийн үнэ цэнийг дутуу үнэлнэ гэдэг нь махан биш оюун ухааны нүдээ алдсан харалган хүний шинж.
Сонирхуулахад эмэгтэй хүмүүсийн яагаад цэцэгтэй зүйрлэдэгийг мэдэхүү? Ихэнх эмэгтэй хүн өөрөөсөө цэцэгтэй төстэй үнэр ялгаруулдаг болохоор л тэр юм шүү дээ. Гэхдээ хоорондоо огт адилгүй байдаг. Гэхдээ perfume шиг тийм хүчтэй үнэртдэггүй болохоор өөрсдөө ч бусад хүмүүс анзаардаггүй.
PERSONAL QUOTE: Ямарваа нэгэн зүйл өөрийн тогтоогдсон хязгаар дотроо бүхнээс илүү үнэ цэнэтэй байдаг. Бидний хувьд үнэ цэнэгүй ч өөр нэгний хувьд үнэ цэнэтэй зүйл нь байдаг. Аливааг ганцхан өөрт хэрэгтэй гэдэг талаас харж тухайн зүйлийн үнэ цэнийг дутуу үнэлнэ гэдэг нь махан биш оюун ухааны нүдээ алдсан харалган хүний шинж.
Хүсэл, зорилго
Ямарваа нэг зүйлийг төгс хийдэг болно гэдэг нь огт боломжгүй гэдэг нь хэнд ч ойлгомжтой зүйл. Гэхдээ ямарваа нэгэн зүйлд маш сайн мэргэжсэн хүмүүс гэж байдаг. Гэхдээ энэ нь ч тодорхой хүрээний дотор л боломжтой зүйл. Өөрөөр хэлбэл ямарваа нэг анги хамт олны дотор хамгийн сайн нь гэж нэрлэгдэх хэн нэгэн байлаа гэж бодоход хотын хэмжээнд, улсын хэмжээнд, олон улсын хэмжээнд хамгийн сайн нь гэж ярихаар ямар болох вэ? Тэгээд хэн нэгнийг хамгийн сайнд, тэр тусмаа төгс мэргэжилтэнд өргөмжиллөө гэхэд түүнээс сайн нь гарч ирж болохыг үгүйсгэх аргагүй. Маш өрөөсгөл байгаа биз. Тухайлбал хэн нэгэн хүн ямар нэг гадаад хэлийг төгс сурах зорилго тавьсан байлаа гэж бодъё. Энэ огт боломжгүй. Наад зах нь бидний анх эхийн хэвлийд бүрэлдэж эхэлсэн цагаас эхлэн сонсч, ярьж өссөн монгол хэлээ ч төгс сайн мэдэх монгол хүн хэр их олон бол? Дүрмийн хувьд л гэхэд андуурч алдаа гаргах явдал их байхаас гадна бидний амьдралдаа ч сонсож байгаагүй монгол үгнүүд хэдэн мянгаараа л байдаг шүү дээ. Тэгэхээр ямарваа нэг хүн өөрийнхөө зорилгод нийцүүлж аливаа зүйлийг сурч, мэддэг учиртай. Тэгвэл зорилго хаанаас бий болдог вэ?
Зорилго хүслээс бий болдог. Зорилгоо хэр их гүн тодорхойлно төдий хэрээр тэр замаар явах аялал урт байна.
Хүсэл бол сайн ч зүйл биш, бас муу зүйл ч бас биш. Гэхдээ сайн эсвэл муу зүйл болж хувирах эсэх нь тухайн хүнээсээ л шалтгаална. Бидний амьдралыг чимж, амьдрах тэнхэл өгдөг зүйлүүдийн нэг бол хүсэл юм. Хүн өөртөө байхгүй ямар нэг зүйлийг бусдаас олж харах үед хүнд хүсэл төрдөг. Тэгээд өөртөө бий болгохыг хүссэн зүйлээ бий болгох ямар арга замыг сонгоно түүнээс хүсэл сайн зүйл болох, муу зүйл болж хувирах эсэх нь хамаарна. Хүслийг зөв зохион байгуулж чадвал энэ нь зорилго болно. Хэрэв хүслийг хэт их дэврээн атаархах сэтгэлээр тэжээвэл энэ нь шунал гэгч зүйл болж хувирна даа. Тэгээд л "шунал ихэдвэл шулам болно" гэгч болно доо. Юуны түрүүнд юу хүсч байгаагаа мэдэх хэрэгтэй. Зорилгоо ч бас зөв тодорхойлох нь чухал. Бас хүсэлдээ хязгаарлалт тавих хэрэгтэй. Гэхдээ хүсэл зогсоно гэж байхгүй л дээ. Хүсэл маш их хүчтэй байх аваас юунд хүргэж ч болзошгүй. Ж-нь амь насаа бооцоонд тавиад үхлийн тоглоомоор нааддаг хүмүүс, янз бүрийн туршилтанд сайн дураараа оролцдог хүмүүсийг энд дурьдаж болно.
Намайг бага байхад эгч маань хааяадаа үлгэр уншиж өгдөг байлаа л даа. Заримдаа уншаад өгөөч гэхээр унтууцаад байдаг байв. Би тэр үед 3 юмуу 4 настай л байсан байх. Тэгээд уншиж өгөхгүй болохоор нь яаж уншихыг заагаад өг гэдэг байв. Хариуд нь эгч маань тэртэй тэргүй чи сургуульд ороод уншаад сурчихна гэдэг байв. Тэгээд би гэдэг нөхөр сургуульд орох цагаа хүлээгээд л байв, хүлээгээд л байв. Тэгсэн ч гэсэн сургуульд орох цаг маань болоогүй л байв. Тэгэхээр нь аргаа бараад өөрөө уншиж сурсан даа. Томчууд тэгээд нээх муухай. Заагаад өгчихгүй. Аргаа барахдаа гэрт байсан орос цагаан толгойн үсгийг дуурайлган бичиж байж бичиж сурав. Гэхдээ Е үсэгийг буруу харуулж бичээд, ш щ үсгийг андуураад байдаг байв. Гэхдээ л би хэний ч туслалцаагүйгээр уншиж бичээд сурчихсан л юм даа. Анхны юм унших оролдлого маань тун амжилттай болсон. Би монгол телевизийн хөтөлбөрийг уншиж байсан чинь ээж хараад маш их гайхаж байсан. Хөөх чи хэзээ яаж уншаад сурчихваа гээд л. Тэгээд л би өөрийгөө зөв уншиж байгааг мэдсэн юм даа. Хүн бол өөрөө асар их баялаг. Тэр тусмаа өөрөө хөгжих асар их чадвартай байдаг.
PERSONAL QUOTE: Хүсэл зогсох хязгаар бол амьдралаас, бас өөр зүйлээс ч тэр хүсэх зүйл байхгүй болвол, амьдралаас залхвал, эсвэл ТӨГС ХҮН болж бүхнийг авсан цагт хүсэл зогсоно. Энэ тохиолдолд амьдрах шалтгаан байхгүй болно. Гэхдээ үхнэ гэж хэлж байгаа хэрэг огт биш. Хийх зүйл зөндөө байсаар байхад дуусчихдаг амьдрал шүү дээ, энэ чинь.
PERSONAL QUOTE: Хүмүүс зовж байх үедээ бусдын амьдралыг сонирхох тэнхэлтэй байдаг. Хүмүүс өөрсдөө зовж байх үедээ бусдын зовлонг хамгийн сайн хуваалцаж чаддаг.
Хайр дурлал хоёрын ялгаа юу вэ?
Хүмүүс ихэнхдээ энэ хоёр зүйлийн ялгааг тийм сайн ойлгодоггүй. Би ч бас сайн мэдэхгүй ч гэлээ өөрийнхөөрөө энэ хоёрын ялгааг хэлье. Аль аль нь сэтгэлд бий болдог зүйл. Хүмүүс "Дурлал амьдралд олон. Хайр бол ганц" гэж яриад байдаг. Гэхдээ би үүнийг үнэн эсэхийг мэдэхгүй. Гэхдээ миний хэлж чадах зүйл бол аль аль нь сэтгэлийн тусгал.
Сэтгэл бол толь. Сэтгэлийн мөн чанар тольтой, бас устай их төстэй. Хүн болгоны мэдрэмж, үзэл бодол өөр байдаг нь угтаа сэтгэлийн энэ чанараас болдог хэрэг. Хүн мэдээлэл хүлээн авах сувгуудаараа орж ирсэн янз бүрийн мэдрэмжийг дотор нь ангилан тодорхой нэр оноож үүнийгээ сэтгэлдээ зурж байдаг. Бид бол зураач. Гэхдээ бидэнд ямар бийр, ямар будаг оногдсоноосоо хамаарч, бас ямар сэтгэгдэл, мэдрэмж төрснөө сэтгэл гэдэг нэртэй цаасан дээрээ зурж байдаг. Тэгээд үүнийгээ дурсамж, хайр, дурлал, аз жаргалтай мөч, хүнд хэцүү цаг, миний хамгийн хайртай хүн, юм, хамгийн дургүй зүйл, хүсэл мөрөөдөл, миний мөрөөдлийн бүсгүй, залуу гэх мэтчилэн нэр өгч үүнийгээ нийтэд нь АМЬДРАЛЫН ТУРШЛАГА буюу МИНИЙ АМЬДРАЛ хэмээн нэрийдэн сэтгэлдээ хадгалдаг юм. Хайр дурлал аль аль нь энэ олон зурагнуудын нэг нь юм.
Хүн болгоны нэг л зүйлийг харж зурсан нь өөр өөр байдаг нь үүнтэй холбоотой. Одоо дотор нь илүү нарийвчлан тайлбарлая. Жишээ нь А гэгч залуу Б гэгч бүсгүйтэй анх удаа уулзлаа гэж бодъё. Энэ үед хэн хэн нь А болон Б гэсэн нэртэй зурагнуудыг сэтгэлдээ зурна. А нь Б-г, Б нь А-гийн зургийг сэтгэлдээ зурна. Тэгээд ярианы өнгө, үзэл бодол, хувцаслалт, гаднах байдал, зан харилцаа, боловсролын түвшин, амьдралын боломж гээд маш олон зүйлийг нь харж байж нөгөө зургаа зурна шүү дээ. Тэгээд энэ бүхнээ нэгтгээд А бол ийм хүн, Б бол ийм хүн гэсэн ойлголтыг авна. Энэ сэтгэгдэл маань дараа дараагийн уулзалтуудад улам бүр батжих юмуу эсвэл, зарим хэсгийг нь баллуурдаж хаяад зарим зүлийг нэмэх гэх мэтчилэн явсаар байгаад хэсэг хугацааны дараа зурсан зураг нь таалагдах юм бол энэ нь дурлал эсвэл дурлалын эхлэл болдог аж. Дурлал гэдэг нь угтаа энэ хүн ерөсөө л миний хайж байсан хүн мөн байна гэх итгэл төрөх үед үүсдэг зүйл юм. Өөрөөр хэлбэл, тэр хүн нь энэ хорвоогийн хамгийн сайхан нь биш гэхэд тийм хүнтэй зүйрлүүлж болохоор харагдаж итгэгдсэн үед дурлал үүсэж байна гэсэн үг юм. Гэтэл хэсэг хугацааны дараа тэр итгэл сэтгэгдэл алга болох ямар нэг зүйл болох үед эсвэл түүнээс илүү сайхан хүн байна гэдгийг мэдэнгүүт дурлал орших үндэн байхгүй болно гэсэн үг юм. Харин хайр бол дурлалаас илүү тогтвортой зүйл. Хайр гэж чухамдаа юу вэ гэвэл хүн төрөлхтөнд байдаг янз бүрийн мэдрэмжүүд дотроос хамгийн нандин гайхалтай бас хүчтэй мэдрэмж юм.
PERSONAL QUOTE: Хэн нэгэн хүнийг хайрлахын тулд ямар нэг шалтгаан байх хэрэггүй. Хайрлаж байгаа нь ч, хайрлуулж байгаа нь ч заавал "хамгийн сайн, сайхан" нь байх албагүй. Өөрөөр хэлбэл, сайнтай муутай нь, сайхантай муухайтай нь яг байгаа чигээр нь хайрлахыг, өөр илүү юуг ч хүсэлгүйгээр хайрлахыг ЖИНХЭНЭ ХАЙР гэж нэрлэнэ. Би чамайг хайрласан чи намайг бас заавал хайрлах ёстой гэж л байвал энэ хайр биш. Хайр бол ямар нэг өр шир, авлага өглөгө биш юм.
Хайранд хамгийн ойр хайр бол ихэнхдээ эхийн хайр байдаг юм даа.
Тэгэхээр жинхэнэ хайраа бэдэрч яваа хөөрхий харалган юмнуудад завсрын салхинууд дундуур салхилаад толгойг нь эргүүлээд алдаа гаргуулаад байхыг нь яанаа. Тийм нөхдүүд уг чанартаа хэн бэ гэхээр нөгөө нэг баг зүүгч хүний зовлонгоор жаргал хийгч нөхдүүд байхгүй юу. Эрэгтэй ч эмэгтэй ч бай ялгаагүй. Ядаж байхад жирийн нэг нөхдүүд нь хүртэл нэг их мундаг амьтан болж харагдах гээд худлаа залаад perfume цацаад мөнгөгүй байж үнэтэй ресторанд орох гэх мэтчилэн. Энэ бүх байдал нь хүмүүсийг танихад тун хэцүү болгоод үүнээс болж хүмүүс амьдралдаа алдаа гаргах нь тун олон. Аль болохоор завсрын салхинуудыг салхилуулахгүй байсан нь дээр байдаг юм даа. Зүгээр л байгаагаараа байж үзээд таалагдахгүй байвал явж л орхихгүй юу. Хэн хэндээ амар. Өчнөөн юм болж болж үр хүүхэд, эхнэр нөхөртөө тулсан хойноо эсвэл тийм болсон хойноо багаа хуулж байснаас хамаагүй хохирол багатай байхгүй юу. Ядаж хүүхэд хэмээгч гуравдагч этгээдийн амьдралыг там болгож зовоохгүй.
Зорилго хүслээс бий болдог. Зорилгоо хэр их гүн тодорхойлно төдий хэрээр тэр замаар явах аялал урт байна.
Хүсэл бол сайн ч зүйл биш, бас муу зүйл ч бас биш. Гэхдээ сайн эсвэл муу зүйл болж хувирах эсэх нь тухайн хүнээсээ л шалтгаална. Бидний амьдралыг чимж, амьдрах тэнхэл өгдөг зүйлүүдийн нэг бол хүсэл юм. Хүн өөртөө байхгүй ямар нэг зүйлийг бусдаас олж харах үед хүнд хүсэл төрдөг. Тэгээд өөртөө бий болгохыг хүссэн зүйлээ бий болгох ямар арга замыг сонгоно түүнээс хүсэл сайн зүйл болох, муу зүйл болж хувирах эсэх нь хамаарна. Хүслийг зөв зохион байгуулж чадвал энэ нь зорилго болно. Хэрэв хүслийг хэт их дэврээн атаархах сэтгэлээр тэжээвэл энэ нь шунал гэгч зүйл болж хувирна даа. Тэгээд л "шунал ихэдвэл шулам болно" гэгч болно доо. Юуны түрүүнд юу хүсч байгаагаа мэдэх хэрэгтэй. Зорилгоо ч бас зөв тодорхойлох нь чухал. Бас хүсэлдээ хязгаарлалт тавих хэрэгтэй. Гэхдээ хүсэл зогсоно гэж байхгүй л дээ. Хүсэл маш их хүчтэй байх аваас юунд хүргэж ч болзошгүй. Ж-нь амь насаа бооцоонд тавиад үхлийн тоглоомоор нааддаг хүмүүс, янз бүрийн туршилтанд сайн дураараа оролцдог хүмүүсийг энд дурьдаж болно.
Намайг бага байхад эгч маань хааяадаа үлгэр уншиж өгдөг байлаа л даа. Заримдаа уншаад өгөөч гэхээр унтууцаад байдаг байв. Би тэр үед 3 юмуу 4 настай л байсан байх. Тэгээд уншиж өгөхгүй болохоор нь яаж уншихыг заагаад өг гэдэг байв. Хариуд нь эгч маань тэртэй тэргүй чи сургуульд ороод уншаад сурчихна гэдэг байв. Тэгээд би гэдэг нөхөр сургуульд орох цагаа хүлээгээд л байв, хүлээгээд л байв. Тэгсэн ч гэсэн сургуульд орох цаг маань болоогүй л байв. Тэгэхээр нь аргаа бараад өөрөө уншиж сурсан даа. Томчууд тэгээд нээх муухай. Заагаад өгчихгүй. Аргаа барахдаа гэрт байсан орос цагаан толгойн үсгийг дуурайлган бичиж байж бичиж сурав. Гэхдээ Е үсэгийг буруу харуулж бичээд, ш щ үсгийг андуураад байдаг байв. Гэхдээ л би хэний ч туслалцаагүйгээр уншиж бичээд сурчихсан л юм даа. Анхны юм унших оролдлого маань тун амжилттай болсон. Би монгол телевизийн хөтөлбөрийг уншиж байсан чинь ээж хараад маш их гайхаж байсан. Хөөх чи хэзээ яаж уншаад сурчихваа гээд л. Тэгээд л би өөрийгөө зөв уншиж байгааг мэдсэн юм даа. Хүн бол өөрөө асар их баялаг. Тэр тусмаа өөрөө хөгжих асар их чадвартай байдаг.
PERSONAL QUOTE: Хүсэл зогсох хязгаар бол амьдралаас, бас өөр зүйлээс ч тэр хүсэх зүйл байхгүй болвол, амьдралаас залхвал, эсвэл ТӨГС ХҮН болж бүхнийг авсан цагт хүсэл зогсоно. Энэ тохиолдолд амьдрах шалтгаан байхгүй болно. Гэхдээ үхнэ гэж хэлж байгаа хэрэг огт биш. Хийх зүйл зөндөө байсаар байхад дуусчихдаг амьдрал шүү дээ, энэ чинь.
PERSONAL QUOTE: Хүмүүс зовж байх үедээ бусдын амьдралыг сонирхох тэнхэлтэй байдаг. Хүмүүс өөрсдөө зовж байх үедээ бусдын зовлонг хамгийн сайн хуваалцаж чаддаг.
Хайр дурлал хоёрын ялгаа юу вэ?
Хүмүүс ихэнхдээ энэ хоёр зүйлийн ялгааг тийм сайн ойлгодоггүй. Би ч бас сайн мэдэхгүй ч гэлээ өөрийнхөөрөө энэ хоёрын ялгааг хэлье. Аль аль нь сэтгэлд бий болдог зүйл. Хүмүүс "Дурлал амьдралд олон. Хайр бол ганц" гэж яриад байдаг. Гэхдээ би үүнийг үнэн эсэхийг мэдэхгүй. Гэхдээ миний хэлж чадах зүйл бол аль аль нь сэтгэлийн тусгал.
Сэтгэл бол толь. Сэтгэлийн мөн чанар тольтой, бас устай их төстэй. Хүн болгоны мэдрэмж, үзэл бодол өөр байдаг нь угтаа сэтгэлийн энэ чанараас болдог хэрэг. Хүн мэдээлэл хүлээн авах сувгуудаараа орж ирсэн янз бүрийн мэдрэмжийг дотор нь ангилан тодорхой нэр оноож үүнийгээ сэтгэлдээ зурж байдаг. Бид бол зураач. Гэхдээ бидэнд ямар бийр, ямар будаг оногдсоноосоо хамаарч, бас ямар сэтгэгдэл, мэдрэмж төрснөө сэтгэл гэдэг нэртэй цаасан дээрээ зурж байдаг. Тэгээд үүнийгээ дурсамж, хайр, дурлал, аз жаргалтай мөч, хүнд хэцүү цаг, миний хамгийн хайртай хүн, юм, хамгийн дургүй зүйл, хүсэл мөрөөдөл, миний мөрөөдлийн бүсгүй, залуу гэх мэтчилэн нэр өгч үүнийгээ нийтэд нь АМЬДРАЛЫН ТУРШЛАГА буюу МИНИЙ АМЬДРАЛ хэмээн нэрийдэн сэтгэлдээ хадгалдаг юм. Хайр дурлал аль аль нь энэ олон зурагнуудын нэг нь юм.
Хүн болгоны нэг л зүйлийг харж зурсан нь өөр өөр байдаг нь үүнтэй холбоотой. Одоо дотор нь илүү нарийвчлан тайлбарлая. Жишээ нь А гэгч залуу Б гэгч бүсгүйтэй анх удаа уулзлаа гэж бодъё. Энэ үед хэн хэн нь А болон Б гэсэн нэртэй зурагнуудыг сэтгэлдээ зурна. А нь Б-г, Б нь А-гийн зургийг сэтгэлдээ зурна. Тэгээд ярианы өнгө, үзэл бодол, хувцаслалт, гаднах байдал, зан харилцаа, боловсролын түвшин, амьдралын боломж гээд маш олон зүйлийг нь харж байж нөгөө зургаа зурна шүү дээ. Тэгээд энэ бүхнээ нэгтгээд А бол ийм хүн, Б бол ийм хүн гэсэн ойлголтыг авна. Энэ сэтгэгдэл маань дараа дараагийн уулзалтуудад улам бүр батжих юмуу эсвэл, зарим хэсгийг нь баллуурдаж хаяад зарим зүлийг нэмэх гэх мэтчилэн явсаар байгаад хэсэг хугацааны дараа зурсан зураг нь таалагдах юм бол энэ нь дурлал эсвэл дурлалын эхлэл болдог аж. Дурлал гэдэг нь угтаа энэ хүн ерөсөө л миний хайж байсан хүн мөн байна гэх итгэл төрөх үед үүсдэг зүйл юм. Өөрөөр хэлбэл, тэр хүн нь энэ хорвоогийн хамгийн сайхан нь биш гэхэд тийм хүнтэй зүйрлүүлж болохоор харагдаж итгэгдсэн үед дурлал үүсэж байна гэсэн үг юм. Гэтэл хэсэг хугацааны дараа тэр итгэл сэтгэгдэл алга болох ямар нэг зүйл болох үед эсвэл түүнээс илүү сайхан хүн байна гэдгийг мэдэнгүүт дурлал орших үндэн байхгүй болно гэсэн үг юм. Харин хайр бол дурлалаас илүү тогтвортой зүйл. Хайр гэж чухамдаа юу вэ гэвэл хүн төрөлхтөнд байдаг янз бүрийн мэдрэмжүүд дотроос хамгийн нандин гайхалтай бас хүчтэй мэдрэмж юм.
PERSONAL QUOTE: Хэн нэгэн хүнийг хайрлахын тулд ямар нэг шалтгаан байх хэрэггүй. Хайрлаж байгаа нь ч, хайрлуулж байгаа нь ч заавал "хамгийн сайн, сайхан" нь байх албагүй. Өөрөөр хэлбэл, сайнтай муутай нь, сайхантай муухайтай нь яг байгаа чигээр нь хайрлахыг, өөр илүү юуг ч хүсэлгүйгээр хайрлахыг ЖИНХЭНЭ ХАЙР гэж нэрлэнэ. Би чамайг хайрласан чи намайг бас заавал хайрлах ёстой гэж л байвал энэ хайр биш. Хайр бол ямар нэг өр шир, авлага өглөгө биш юм.
Хайранд хамгийн ойр хайр бол ихэнхдээ эхийн хайр байдаг юм даа.
Тэгэхээр жинхэнэ хайраа бэдэрч яваа хөөрхий харалган юмнуудад завсрын салхинууд дундуур салхилаад толгойг нь эргүүлээд алдаа гаргуулаад байхыг нь яанаа. Тийм нөхдүүд уг чанартаа хэн бэ гэхээр нөгөө нэг баг зүүгч хүний зовлонгоор жаргал хийгч нөхдүүд байхгүй юу. Эрэгтэй ч эмэгтэй ч бай ялгаагүй. Ядаж байхад жирийн нэг нөхдүүд нь хүртэл нэг их мундаг амьтан болж харагдах гээд худлаа залаад perfume цацаад мөнгөгүй байж үнэтэй ресторанд орох гэх мэтчилэн. Энэ бүх байдал нь хүмүүсийг танихад тун хэцүү болгоод үүнээс болж хүмүүс амьдралдаа алдаа гаргах нь тун олон. Аль болохоор завсрын салхинуудыг салхилуулахгүй байсан нь дээр байдаг юм даа. Зүгээр л байгаагаараа байж үзээд таалагдахгүй байвал явж л орхихгүй юу. Хэн хэндээ амар. Өчнөөн юм болж болж үр хүүхэд, эхнэр нөхөртөө тулсан хойноо эсвэл тийм болсон хойноо багаа хуулж байснаас хамаагүй хохирол багатай байхгүй юу. Ядаж хүүхэд хэмээгч гуравдагч этгээдийн амьдралыг там болгож зовоохгүй.
Equality
Эрэгтэй болон эмэгтэй хүний эрх тэгш байдлын тухай яриад хэр их хугацаа өнгөрсөн билээ дээ?
Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс бол огт өөр ертөнцүүд юм. Хооронд нь харьцуулах аргагүй. Тэгэхээр тэрхүү тэгшитгэх гээд байгаа үзэл зөв "ажиллахгүй" байгаагийн шалтгаан үүнд оршино. Жишээлбэл: эмч хүнийг программист хүнтэй зүрлүүлж болох уу? Зарим нэг төстэй чанараар нь зүйрлүүлж болох боловч ажилаа гүйцэтгэж чадаж байгаа тэр чадвараар нь яагаад ч зүйрлүүлэх аргагүй. Эмчийн хийж чадахгүй зүйлийг программист хийж, программистийн хийж чадахгүйг эмч хийж чадаж байгаа биз дээ? Үгүй юу? Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс яг л үүнтэй ижил. Эрэгтэй хүнд байхгүй зүйл эмэгтэй хүнд бий. Эмэгтэй хүнд байхгүй зүйл эрэгтэй хүнд бий. Эдгээрийг нэг л янзын хэмжүүрээр хэмжиж болохгүй биз дээ? Энэ чинь яг л усыг метрээр, уртыг литрээр хэмжихтэй адил байгаа биз дээ? Үгүй юу? Төдөн литр зам яваад... гэж яривал ямар байна? Шал тэнэг сонсогдож байгаа биз? Яг л үүнтэй чинь адил байхгүй юу? Тухайлбал дуучин зураач хоёр хүний авъяасыг харьцуулбал дуучны авъяас төдөн см, зураачийнх нь төдөн см юм байна гэж ярих уу?
Өдий хүртэл янз бүрийн үндэстэнүүдийн зан заншил, уламжлал, үзэл бодол, тэр байтугай шашинд тогтож үлдсэн эр хүнийг дээдлэх болсон шалтгаан нь ердөө л нэг талаас нь харж нэг хэмжүүрээр хэмжсэнээс болсон нь тэр юм. Үнэндээ өнгөрсөн зууныг хүртэл хөөрхий эмэгтэйчүүдэд "гавъяа" байгуулах боломж хэр их олдож байсан бол? Гэхдээ энэ хэцүү шуурган дундуур нэрээ үлдээж чадсан цөөхөн ч гэсэн эмэгтэйчүүд байдаг нь сайшаалтай. Өнгөрсөн зуунуудад амьдарч байсан суут хүмүүс, агуу хүмүүс бүгд эрэгтэй байсан гээд байдаг тэр нөхдүүдэд хандаж хэлэхэд тэр үед эмэгтэйчүүдэд сургуульд сурах боломж олдож байсан бол уу гэж асуумаар байна. Хүний тэгш эрхийн тухай яригдах болсон, эмэгтэйчүүд сургуульд сурдаг болсон атал чиний тэр "суут" эмэгтэйчүүд чинь хаана байна гэх бол уу? Тэгж асуувал надад хэлэх хариулт бас бий.
Эрт үед бидний өвөг эцэг ан гөрөө хийж, агуйд амьдарч байх үеэс л энэ ойлголт бий болж эхэлсэн. Эрэгтэй хүмүүс эмэгтэй хүмүүсийг бодвол илүү хурд хүч ихтэй учир гэр бүлээ хамгаалж тэжээхийн тулд анд явдаг байв. Энэ нь мэдээж тун чухал үүрэг байв. Харин эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдийг бодвол нэг хэвийн урт хугацааны ажилд илүү сайн тэвчээртэй учир галаа манаж жимс ногоо түүж гэр бүлээ тэжээхэд туслалцдаг байв. Гал манана гэдэг маань тэр үеийн хүмүүсийн хувьд их чухал ажил юм шүү дээ. Нэг л удаа галаа алдвал араатан амьтан дайрна, хоолоо яаж болгох вэ, даарна гээд л, бас дахин гал олохын тулд бөөн юм болно. Үүний дараагаар, овог аймаг яваандаа улс гүрэн бий болж хүмүүс олшрохын хэрээр ганц дан араатан төдийгүй хүн хэмээгч бас нэг "араатанаас" гэр бүл газар нутгаа хамгаалах шаардлага гарч, бас дээр нь өөр бусад руу дайрч, хоол унд бас бус юм булаах шаардлага гарч ирж үүнд нь дандаа эрэгтэй хүмүүс явдаг байв. Их олз олсон сайн дайчдыг шагнах нь зүй. Энэ үеэс л эрэгтэй хүнийг дээдлэх ёс бий болж эхэлсэн хэрэг. Эцэст нь эмэгтэй хүн бол ямар нэг бараа таваар, бэлэг сэлт, боолын үүрэг рольтой болсон хэрэг. Ийм байдал үүссэнээр маш олон мянган жилийн нүүрийг үзсэн. Гэтэл хүний эрхийн коньвенц гараад хэдий хэр хугацаа өнгөрөв? Аан? Энэ богино хугацаа энэ олон жилийн явцад оршин тогтонож бүр түүгээр барахгүй хүний гений нэгэн хэсэг болсон эрэгтэй хүнийг дээдлэх үзлийг алга болж чадна гэж үү? Энэ ойлголт алга болохын тулд дахиад өчнөөн жил өнгөрч, шинэ үеийн хүмүүсийн энэ ойлголтоос огт өөрөөр хүмүүжүүлэхгүй л юм бол ямар ч нэмэргүй. Ер нь эрэгтэй хүмүүс тийм мундаг юм бол бүгдээрээ мандан бадраад явах нь яагаа вэ? Зарим нэг эрэгтэй хүнээс илүү бяртай эмэгтэй хүн гэж байна. Тухайлбал, хүндийн өргөлтөөр хичээллэдэг ч юмуу эсвэл бие хамгаалах урлагаар ч юмуу хичээллэдэг эмэгтэйчүүд бүх эрэгтэй хүнээс биш гэхэд заримаас нь илүү бяртай байж болноо доо. Бас зарим нэг эрчүүдээс өндөр боловсролтой, ухаалаг эмэгтэйчүүд гэж байнаа даа. Гэхдээ хүмүүс хэлдэг л юм. Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс нийгэмд адил тэгш эрхтэй амьдралд оролцоно гэдэг боломжгүй. Байгаль эхээс ингэж заяасан гээд л. Мөн хуцваа. Хүмүүс л ийм ойлголтыг бий болгосон. Тэрнээс биш бурхан хүмүүсийг бүтээнгүүтээ л "эрэгтэй хүн эмэгтэй хүнээс илүү шүү. Сайн санаж яваарай" гэж хэлээгүйг би мэдэж байна. Бидний нэрлэдэг уламжлал, ёс заншил ч үнэндээ үүсмэл зүйл шүү дээ. Хүн үүсэхтэй л хамт үүсчихсэн зүйл огтоос биш. Амьдралд хүний оролцоогүй явагдаж байдаг цөөн хэдэн хууль л байдаг. Бусад нь бүгд үүсмэл. 1+1=5 гэдэг ч үүнтэй төстэй зүйл ярьсан юмуу бичсэн бодсон хүнийг бид тэнэг галзуу гэж нэрлэдэг. Угтаа тэр хүн нь биш бид өөрсдөө тэнэг галзуу байхгүй юу. Энэ тоо, үсэг, хэллэг, он тоолол гээд бидний үнэн гэж бодогддог бүхэн үүсмэл. Үүсмэл зүйлийг өөрчилж болдог юм. Өөрчлөөгүй байсан ч өөрчлөгддөг нь жам юм. Өдийг хүртэл сурсан мэдсэн бүгд худал, хуурамч, үүсмэл гэдгийг бодохоор уур хүрмээр ч гэсэн сохрын газар сохор, доголонгийн газар доголон. Амьдрах л хэрэгтэй. Буруу ч байсан зөв гээд, худлаа байсан ч үнэн гээд явхаас өөр замгүй. Ямар ч гэсэн би хүүхэд гаргадаг л юм бол ийм ойлголтоос аль болох ангид байлгахыг хичээхээс аргагүй. Эрэгтэй ч бай эмэгтэй ч бай ухаантай, хүмүүжилтэй, хүн чанартай, хаана ч амьдарч чадах хүүхэдтэй байх л болоо ш дээ. Шинэ үеийнхэн энэ тогтсон ойлготуудаас салаасай гээд л залбирч байхаас өөр замгүй.
Ямарваа нэг шашинд эрэгтэй хүнийг дээдэлсэн маягийн үзэл бас үнэртээд байдаг нь бас л хүмүүсийн хийсэн ажил. Хаана ч гэлээ нэг азийн нэг оронд эрэгтэй хүн яг цэргийн алба хашиж байгаа юм шиг 2 жил хийдэд шавилах хуультай орон байдаг юм байна л даа. Энэ орон буддын шашинтай орон юм. Тэгээд тэр хийдэд эмэгтэй хүн орохыг хориглодог гэнэ. Учир нь эмэгтэй хүн ариун бус юм гэнэ. Яагаад гэхээр сарын тэмдэг ирдэг болохоор гэнэ. Гэтэл тэр хийдийн цэцэрлэг дотор сармагчингууд дүүлээд л байж байдаг гэх. Тэр нь дотор нь мэдээж эмэгтэй сармагчин байж л таараа. Энэ бол эмэгтэй хүнийг дорд үзэх үзэл байхгүй юу. Тэрнээс биш ямар ч сарын тэмдэгтэй холбоотой биш. Тэрнийгээ л амьхандаа нууж тэгж хэлж байгаа хэрэг.
Гэтэл уг чанартаа бурханы шашинд эмэгтэй хүнийг ялгаварлах үзэл үнэндээ байхгүй юм билээ. Ямарваа нэг хувилгаан хүн эмэгтэй хүн болж төрснийг төрөл доройтлоо гэж үздэггүй. Учир нь эрэгтэй эмэгтэй хүмүүст аль алинд нь хүнд байх ёстой үнэт зүйлүүд, чанарууд байдаг бөгөөд аль аль нь бурханы хутгыг олж болно гэдэг юм билээ. Бас миний нэг уншсанаар бурханы хутгыг олохоор суралцаж буй бодьсадва нар нь энэ олон төрөлт дундаа эмэгтэй, эрэгтэй аль алиных нь төрөлд төрөх ёстой байдаг тухай бичсэн байсан. Учир нь аль алинаас нь суралцах зүйл маш их байдаг гэнэ. Хүмүүс нээрээ хэтэрхий их гуйвуулнаа нээрээ. Бусад шашинд ч тэр тэр байтугай Исламын шашинд ч эмэгтэй хүнийг доорд үзэх ёстой гэсэн сургааль лав л байхгүй байгаа даа.
Ер нь хамгийн зөв зам бол эрэгтэй ч эмэгтэй ч бай хүмүүс өөр өөрсдийн замаараа өөрийнхөөрөө л амьдрах ёстой. Хэн нэгэндээ өөрийнхөө амьдралаа даатгачихаад чи үхвэл би бас үхнэ гээд сууж байж хэрхэвч болохгүй. Үүнээс тэнэг юм гэж байх уу? Зарим нэг охид нэг гайгүй мөнгө олдог залуутай л суучихвал болоо гэж яриад байх юм. Бас эрэгтэй хүн л юм чинь ёстой нөгөө BX-н мангар дуун (My Love) дээр гардаг шиг эр хүн юм чинь тэр бүгдийг хийнэ гээд сууж байх юм. Нөгөөх нь хаяад л явчихвал одоо тэгээд яанаа. Аан? Тэжээгчээ алдсан гээд тэтгэвэр горьдоод явах уу? Мөн олдох байх даа. Хаяагдахад царайлаг марайлаг ёстой пад байхгүй шд. Маамуу гаргаа л бол яйрна шд. Аль болохоор нэг их хамааралгүйгээр тэр тусмаа эдийн засгийн тал дээр. Салсан ч гэсэн бие биенээсээ царай алдахгүйгээр амьдарч чаддаг байх хэрэгтэй байхгүй юу. Тэгэхгүй бол нөгөө "эрхэм эрчүүд" нар нь гомдол нэхнээ гэж. Нөгөө тэгш эрх гээд байсан нь хаана байна. Би илүүг төлж байна гээд л. Бас нөгөө талаар мөнгө илүү олдог нь гэр дотроо илүү эрх дархтай байдаг нь нууц биш. Иймэрхүү байдлаар хавчигдах нь хэн хэнд нь таалагдахгүй нь лав. Бас надад нэг залуугийн хэлсэн надад ихэд таалагдсан үгийг нь хэлье гэж бодож байна. Тэрний хийдэг ажил нь эхнэрийнхээс нь огт өөр. Тэр залуу хэлсэн үгний санаа нь"хичнээн гэр бүл болсон байлаа гээд хэн нь ч хэндээ хөгжих боломжинд нь дөнгө болж болохгүй. Эрэгтэй ч бай эмэгтэй ч бай гэрлэхээсээ өмнө зорьж байсан зүйлээ гэрлэсний дараа хаяж болохгүй. Харин ч бие биенийгээ улам ихээр дэмжиж амжилт гаргахад нь тус дэм болох ёстой" гэж. Ухаантай залуу байгааз?!. Ийм бодолтой хүмүүс олон байх тусмаа сайн юмсан.
Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс бол огт өөр ертөнцүүд юм. Хооронд нь харьцуулах аргагүй. Тэгэхээр тэрхүү тэгшитгэх гээд байгаа үзэл зөв "ажиллахгүй" байгаагийн шалтгаан үүнд оршино. Жишээлбэл: эмч хүнийг программист хүнтэй зүрлүүлж болох уу? Зарим нэг төстэй чанараар нь зүйрлүүлж болох боловч ажилаа гүйцэтгэж чадаж байгаа тэр чадвараар нь яагаад ч зүйрлүүлэх аргагүй. Эмчийн хийж чадахгүй зүйлийг программист хийж, программистийн хийж чадахгүйг эмч хийж чадаж байгаа биз дээ? Үгүй юу? Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс яг л үүнтэй ижил. Эрэгтэй хүнд байхгүй зүйл эмэгтэй хүнд бий. Эмэгтэй хүнд байхгүй зүйл эрэгтэй хүнд бий. Эдгээрийг нэг л янзын хэмжүүрээр хэмжиж болохгүй биз дээ? Энэ чинь яг л усыг метрээр, уртыг литрээр хэмжихтэй адил байгаа биз дээ? Үгүй юу? Төдөн литр зам яваад... гэж яривал ямар байна? Шал тэнэг сонсогдож байгаа биз? Яг л үүнтэй чинь адил байхгүй юу? Тухайлбал дуучин зураач хоёр хүний авъяасыг харьцуулбал дуучны авъяас төдөн см, зураачийнх нь төдөн см юм байна гэж ярих уу?
Өдий хүртэл янз бүрийн үндэстэнүүдийн зан заншил, уламжлал, үзэл бодол, тэр байтугай шашинд тогтож үлдсэн эр хүнийг дээдлэх болсон шалтгаан нь ердөө л нэг талаас нь харж нэг хэмжүүрээр хэмжсэнээс болсон нь тэр юм. Үнэндээ өнгөрсөн зууныг хүртэл хөөрхий эмэгтэйчүүдэд "гавъяа" байгуулах боломж хэр их олдож байсан бол? Гэхдээ энэ хэцүү шуурган дундуур нэрээ үлдээж чадсан цөөхөн ч гэсэн эмэгтэйчүүд байдаг нь сайшаалтай. Өнгөрсөн зуунуудад амьдарч байсан суут хүмүүс, агуу хүмүүс бүгд эрэгтэй байсан гээд байдаг тэр нөхдүүдэд хандаж хэлэхэд тэр үед эмэгтэйчүүдэд сургуульд сурах боломж олдож байсан бол уу гэж асуумаар байна. Хүний тэгш эрхийн тухай яригдах болсон, эмэгтэйчүүд сургуульд сурдаг болсон атал чиний тэр "суут" эмэгтэйчүүд чинь хаана байна гэх бол уу? Тэгж асуувал надад хэлэх хариулт бас бий.
Эрт үед бидний өвөг эцэг ан гөрөө хийж, агуйд амьдарч байх үеэс л энэ ойлголт бий болж эхэлсэн. Эрэгтэй хүмүүс эмэгтэй хүмүүсийг бодвол илүү хурд хүч ихтэй учир гэр бүлээ хамгаалж тэжээхийн тулд анд явдаг байв. Энэ нь мэдээж тун чухал үүрэг байв. Харин эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдийг бодвол нэг хэвийн урт хугацааны ажилд илүү сайн тэвчээртэй учир галаа манаж жимс ногоо түүж гэр бүлээ тэжээхэд туслалцдаг байв. Гал манана гэдэг маань тэр үеийн хүмүүсийн хувьд их чухал ажил юм шүү дээ. Нэг л удаа галаа алдвал араатан амьтан дайрна, хоолоо яаж болгох вэ, даарна гээд л, бас дахин гал олохын тулд бөөн юм болно. Үүний дараагаар, овог аймаг яваандаа улс гүрэн бий болж хүмүүс олшрохын хэрээр ганц дан араатан төдийгүй хүн хэмээгч бас нэг "араатанаас" гэр бүл газар нутгаа хамгаалах шаардлага гарч, бас дээр нь өөр бусад руу дайрч, хоол унд бас бус юм булаах шаардлага гарч ирж үүнд нь дандаа эрэгтэй хүмүүс явдаг байв. Их олз олсон сайн дайчдыг шагнах нь зүй. Энэ үеэс л эрэгтэй хүнийг дээдлэх ёс бий болж эхэлсэн хэрэг. Эцэст нь эмэгтэй хүн бол ямар нэг бараа таваар, бэлэг сэлт, боолын үүрэг рольтой болсон хэрэг. Ийм байдал үүссэнээр маш олон мянган жилийн нүүрийг үзсэн. Гэтэл хүний эрхийн коньвенц гараад хэдий хэр хугацаа өнгөрөв? Аан? Энэ богино хугацаа энэ олон жилийн явцад оршин тогтонож бүр түүгээр барахгүй хүний гений нэгэн хэсэг болсон эрэгтэй хүнийг дээдлэх үзлийг алга болж чадна гэж үү? Энэ ойлголт алга болохын тулд дахиад өчнөөн жил өнгөрч, шинэ үеийн хүмүүсийн энэ ойлголтоос огт өөрөөр хүмүүжүүлэхгүй л юм бол ямар ч нэмэргүй. Ер нь эрэгтэй хүмүүс тийм мундаг юм бол бүгдээрээ мандан бадраад явах нь яагаа вэ? Зарим нэг эрэгтэй хүнээс илүү бяртай эмэгтэй хүн гэж байна. Тухайлбал, хүндийн өргөлтөөр хичээллэдэг ч юмуу эсвэл бие хамгаалах урлагаар ч юмуу хичээллэдэг эмэгтэйчүүд бүх эрэгтэй хүнээс биш гэхэд заримаас нь илүү бяртай байж болноо доо. Бас зарим нэг эрчүүдээс өндөр боловсролтой, ухаалаг эмэгтэйчүүд гэж байнаа даа. Гэхдээ хүмүүс хэлдэг л юм. Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүс нийгэмд адил тэгш эрхтэй амьдралд оролцоно гэдэг боломжгүй. Байгаль эхээс ингэж заяасан гээд л. Мөн хуцваа. Хүмүүс л ийм ойлголтыг бий болгосон. Тэрнээс биш бурхан хүмүүсийг бүтээнгүүтээ л "эрэгтэй хүн эмэгтэй хүнээс илүү шүү. Сайн санаж яваарай" гэж хэлээгүйг би мэдэж байна. Бидний нэрлэдэг уламжлал, ёс заншил ч үнэндээ үүсмэл зүйл шүү дээ. Хүн үүсэхтэй л хамт үүсчихсэн зүйл огтоос биш. Амьдралд хүний оролцоогүй явагдаж байдаг цөөн хэдэн хууль л байдаг. Бусад нь бүгд үүсмэл. 1+1=5 гэдэг ч үүнтэй төстэй зүйл ярьсан юмуу бичсэн бодсон хүнийг бид тэнэг галзуу гэж нэрлэдэг. Угтаа тэр хүн нь биш бид өөрсдөө тэнэг галзуу байхгүй юу. Энэ тоо, үсэг, хэллэг, он тоолол гээд бидний үнэн гэж бодогддог бүхэн үүсмэл. Үүсмэл зүйлийг өөрчилж болдог юм. Өөрчлөөгүй байсан ч өөрчлөгддөг нь жам юм. Өдийг хүртэл сурсан мэдсэн бүгд худал, хуурамч, үүсмэл гэдгийг бодохоор уур хүрмээр ч гэсэн сохрын газар сохор, доголонгийн газар доголон. Амьдрах л хэрэгтэй. Буруу ч байсан зөв гээд, худлаа байсан ч үнэн гээд явхаас өөр замгүй. Ямар ч гэсэн би хүүхэд гаргадаг л юм бол ийм ойлголтоос аль болох ангид байлгахыг хичээхээс аргагүй. Эрэгтэй ч бай эмэгтэй ч бай ухаантай, хүмүүжилтэй, хүн чанартай, хаана ч амьдарч чадах хүүхэдтэй байх л болоо ш дээ. Шинэ үеийнхэн энэ тогтсон ойлготуудаас салаасай гээд л залбирч байхаас өөр замгүй.
Ямарваа нэг шашинд эрэгтэй хүнийг дээдэлсэн маягийн үзэл бас үнэртээд байдаг нь бас л хүмүүсийн хийсэн ажил. Хаана ч гэлээ нэг азийн нэг оронд эрэгтэй хүн яг цэргийн алба хашиж байгаа юм шиг 2 жил хийдэд шавилах хуультай орон байдаг юм байна л даа. Энэ орон буддын шашинтай орон юм. Тэгээд тэр хийдэд эмэгтэй хүн орохыг хориглодог гэнэ. Учир нь эмэгтэй хүн ариун бус юм гэнэ. Яагаад гэхээр сарын тэмдэг ирдэг болохоор гэнэ. Гэтэл тэр хийдийн цэцэрлэг дотор сармагчингууд дүүлээд л байж байдаг гэх. Тэр нь дотор нь мэдээж эмэгтэй сармагчин байж л таараа. Энэ бол эмэгтэй хүнийг дорд үзэх үзэл байхгүй юу. Тэрнээс биш ямар ч сарын тэмдэгтэй холбоотой биш. Тэрнийгээ л амьхандаа нууж тэгж хэлж байгаа хэрэг.
Гэтэл уг чанартаа бурханы шашинд эмэгтэй хүнийг ялгаварлах үзэл үнэндээ байхгүй юм билээ. Ямарваа нэг хувилгаан хүн эмэгтэй хүн болж төрснийг төрөл доройтлоо гэж үздэггүй. Учир нь эрэгтэй эмэгтэй хүмүүст аль алинд нь хүнд байх ёстой үнэт зүйлүүд, чанарууд байдаг бөгөөд аль аль нь бурханы хутгыг олж болно гэдэг юм билээ. Бас миний нэг уншсанаар бурханы хутгыг олохоор суралцаж буй бодьсадва нар нь энэ олон төрөлт дундаа эмэгтэй, эрэгтэй аль алиных нь төрөлд төрөх ёстой байдаг тухай бичсэн байсан. Учир нь аль алинаас нь суралцах зүйл маш их байдаг гэнэ. Хүмүүс нээрээ хэтэрхий их гуйвуулнаа нээрээ. Бусад шашинд ч тэр тэр байтугай Исламын шашинд ч эмэгтэй хүнийг доорд үзэх ёстой гэсэн сургааль лав л байхгүй байгаа даа.
Ер нь хамгийн зөв зам бол эрэгтэй ч эмэгтэй ч бай хүмүүс өөр өөрсдийн замаараа өөрийнхөөрөө л амьдрах ёстой. Хэн нэгэндээ өөрийнхөө амьдралаа даатгачихаад чи үхвэл би бас үхнэ гээд сууж байж хэрхэвч болохгүй. Үүнээс тэнэг юм гэж байх уу? Зарим нэг охид нэг гайгүй мөнгө олдог залуутай л суучихвал болоо гэж яриад байх юм. Бас эрэгтэй хүн л юм чинь ёстой нөгөө BX-н мангар дуун (My Love) дээр гардаг шиг эр хүн юм чинь тэр бүгдийг хийнэ гээд сууж байх юм. Нөгөөх нь хаяад л явчихвал одоо тэгээд яанаа. Аан? Тэжээгчээ алдсан гээд тэтгэвэр горьдоод явах уу? Мөн олдох байх даа. Хаяагдахад царайлаг марайлаг ёстой пад байхгүй шд. Маамуу гаргаа л бол яйрна шд. Аль болохоор нэг их хамааралгүйгээр тэр тусмаа эдийн засгийн тал дээр. Салсан ч гэсэн бие биенээсээ царай алдахгүйгээр амьдарч чаддаг байх хэрэгтэй байхгүй юу. Тэгэхгүй бол нөгөө "эрхэм эрчүүд" нар нь гомдол нэхнээ гэж. Нөгөө тэгш эрх гээд байсан нь хаана байна. Би илүүг төлж байна гээд л. Бас нөгөө талаар мөнгө илүү олдог нь гэр дотроо илүү эрх дархтай байдаг нь нууц биш. Иймэрхүү байдлаар хавчигдах нь хэн хэнд нь таалагдахгүй нь лав. Бас надад нэг залуугийн хэлсэн надад ихэд таалагдсан үгийг нь хэлье гэж бодож байна. Тэрний хийдэг ажил нь эхнэрийнхээс нь огт өөр. Тэр залуу хэлсэн үгний санаа нь"хичнээн гэр бүл болсон байлаа гээд хэн нь ч хэндээ хөгжих боломжинд нь дөнгө болж болохгүй. Эрэгтэй ч бай эмэгтэй ч бай гэрлэхээсээ өмнө зорьж байсан зүйлээ гэрлэсний дараа хаяж болохгүй. Харин ч бие биенийгээ улам ихээр дэмжиж амжилт гаргахад нь тус дэм болох ёстой" гэж. Ухаантай залуу байгааз?!. Ийм бодолтой хүмүүс олон байх тусмаа сайн юмсан.
Wednesday, March 28, 2007
Утсан чинээ улаан амь
Би жаахан байхдаа утсан чинээ улаан амь гэж ярихаар л "хүний дотор ямар нэг нарийхан улаан утас байдаг. Түүнийг нь утсан чинээ улаан амь гэж нэрлэдэг юм байх" гэж боддог байлаа. Гэтэл тэр нь огт тийм зүйл биш болохыг мэддэг болсон л доо. Учир нь ямар нэг "утас" шиг зүйл хүнийг амьдралтай холбож байдаг юм байна л даа. Энэ яухамдаа яг юу болохыг илүү тодорхой болгоё.
Эхийн улаан дусал, эцгийн улаан дусал нийлж хшний биеийг бүтээдэг гэдэг шүү дээ. Гэхдээ үүнтэй хамт бас нэг өөр зүйл болох сүнс нийлж хүний биеийг бүтээдэг бөгөөд энэ маань махбодьтойгоо нэгэн нарийн "утсаар" холбогддог аж. Чухамдаа үүнийг утсан чинээ улаан амь гэж нэрлэдэг бололтой. Гэхдээ яг ч тийм юм бас биш л дээ. Тэгвэл одоо нэг зүйл асууя. Хүний сүнс биенээсээ гарвал хүн үхчих үү? Ихэнх хүн тийм л гэх байх л даа. Тэгээд кинон дээр гардаг ш дээ. Сүнс биедээ буцаж оронгуут амь ороод л. Гэхдээ бодит байдалд үүнээс өөр байдаг юм. Хүний сүнс биенээсээ гарсан ч энэ "утас" тасраагүй бол хүн үхэхгүй. Эмч нар өвчтөний зүрх нь зогссон ч өндөр хүчдэлээр цохиулж сэргээхийг оролддог шүү дээ. Гэхдээ зүрх зогссоноос тун богино хугацаанд эргэн амьдруулах боломжтой байдаг. Гэхдээ энэ юуг хэлээд байнаа гэвэл нэг талаас зүрх зогссоноос хойш хүн гүйцэд үхэх хүртэл тодорхой хугацаа шаарддагаас гадна зүрх зогссоноос хойш хэсэг хугацаанд нөгөө "утас" маань тасраагүй байдагт оршино. Үхээд нөгөө ертөнцөд очоод сэхсэн тухай хүмүүсийн ярианууд байдаг шүү дээ. тэдний тэрхүү "утас" тасраагүй боловч өөрийгөө үхсэн гэж бодсоноос болж тийм зүйл болсон бол уу гэж би бодож байна. Дашрамд хэлэхэд тэр хүмүүсийн ярьсан зүйлүүд миний харж байсантай нэлээд адилхан байсан даг шүү. Нөгөө талаас "утас" тасарчихвал тэр хүн дахин сэхэх боломжгүй боллоо гэсэн үг. Сүнс биендээ буцаж орох гэж оролдсон ч бүтэхгүй. Тэгэхээр кинон дээр гардаг тэр үзэгдлүүд худал байгаа биз. Сөн тэрхүү "утас" маань бидний мэдэх материйн ертөнцийн аливаа "утаснуудтай" огт адилгүй нь мэдээж. Маш уян хатан, сүнс нь хичнээн хол явсан ч энэ "утасныхаа" тусламжтай хэзээ хүссэн цагтаа биендээ эргэн ирэх боломжтой байдаг. Амьд хүмүүсийн сүнс биеээсээ гарах явдал маш элбэг шүү дээ. Иймдээ ч амьд байх хугацаандаа сүнс, бие махбод хоорондоо маш нарийн холбогдсон байдаг. Цаг ямагт бие биеэсээ хамаарч, бас нөлөөлж чаддаг.
Эхийн улаан дусал, эцгийн улаан дусал нийлж хшний биеийг бүтээдэг гэдэг шүү дээ. Гэхдээ үүнтэй хамт бас нэг өөр зүйл болох сүнс нийлж хүний биеийг бүтээдэг бөгөөд энэ маань махбодьтойгоо нэгэн нарийн "утсаар" холбогддог аж. Чухамдаа үүнийг утсан чинээ улаан амь гэж нэрлэдэг бололтой. Гэхдээ яг ч тийм юм бас биш л дээ. Тэгвэл одоо нэг зүйл асууя. Хүний сүнс биенээсээ гарвал хүн үхчих үү? Ихэнх хүн тийм л гэх байх л даа. Тэгээд кинон дээр гардаг ш дээ. Сүнс биедээ буцаж оронгуут амь ороод л. Гэхдээ бодит байдалд үүнээс өөр байдаг юм. Хүний сүнс биенээсээ гарсан ч энэ "утас" тасраагүй бол хүн үхэхгүй. Эмч нар өвчтөний зүрх нь зогссон ч өндөр хүчдэлээр цохиулж сэргээхийг оролддог шүү дээ. Гэхдээ зүрх зогссоноос тун богино хугацаанд эргэн амьдруулах боломжтой байдаг. Гэхдээ энэ юуг хэлээд байнаа гэвэл нэг талаас зүрх зогссоноос хойш хүн гүйцэд үхэх хүртэл тодорхой хугацаа шаарддагаас гадна зүрх зогссоноос хойш хэсэг хугацаанд нөгөө "утас" маань тасраагүй байдагт оршино. Үхээд нөгөө ертөнцөд очоод сэхсэн тухай хүмүүсийн ярианууд байдаг шүү дээ. тэдний тэрхүү "утас" тасраагүй боловч өөрийгөө үхсэн гэж бодсоноос болж тийм зүйл болсон бол уу гэж би бодож байна. Дашрамд хэлэхэд тэр хүмүүсийн ярьсан зүйлүүд миний харж байсантай нэлээд адилхан байсан даг шүү. Нөгөө талаас "утас" тасарчихвал тэр хүн дахин сэхэх боломжгүй боллоо гэсэн үг. Сүнс биендээ буцаж орох гэж оролдсон ч бүтэхгүй. Тэгэхээр кинон дээр гардаг тэр үзэгдлүүд худал байгаа биз. Сөн тэрхүү "утас" маань бидний мэдэх материйн ертөнцийн аливаа "утаснуудтай" огт адилгүй нь мэдээж. Маш уян хатан, сүнс нь хичнээн хол явсан ч энэ "утасныхаа" тусламжтай хэзээ хүссэн цагтаа биендээ эргэн ирэх боломжтой байдаг. Амьд хүмүүсийн сүнс биеээсээ гарах явдал маш элбэг шүү дээ. Иймдээ ч амьд байх хугацаандаа сүнс, бие махбод хоорондоо маш нарийн холбогдсон байдаг. Цаг ямагт бие биеэсээ хамаарч, бас нөлөөлж чаддаг.
Monday, March 26, 2007
Friday, March 16, 2007
Роботууд бослого гаргах уу?
Роботууд бослого гаргах уу?
Бидний мэдэх зарим зөгнөлт кинон дээр (such as "I, Robot") роботууд маш ухаалаг, хүчирхэг болж хүмүүс рүү дайрч байгаа тухай гардаг. Ийм явдал ирээдүйд болох уу? Энэ асуултанд хариулахын тулд хүмүүст байдаг сэтгэл гэдэг зүйлийн тухай ярих хэрэгтэй. Энэ зүйл хаанаас бий болдог вэ? Оюун ухаанаас уу? Хэрэв тийм бол ухаалаг роботууд хүмүүс рүү дайрч болох нь ээ. Тэгвэл сэтгэлийг оюун ухаан удирддаг байх нь. Гэхдээ ийм байдаггүй гэдгийг хэн бүхэн мэднэ.
Сүнсийг роботод оршоосноор тэд сэтгэл зүрхтэй болох боломжтой. Гэхдээ үүний тулд хүний тухай, гарал үүслийн тухай, тайлагдаагүй олон нууцыг тайлсны дараа энэ боломжтой эсэхийг мэдэж болно. Миний бодоход энэ боломжгүй зүйл. Учир нь сүнстэй холбоотой. Хэрэв сүнс робот, компьютер, кулонд орших боломжтой эсэхээс хамаарна. Энэ хэрэв боломжтой бол ийм үе ирэх магаддтай. Гэхдээ бурхан ч бай хэн ч бай биднийг бүтээгч зүгээр л нэг хүнийг бүтээгээгүй биз. Ямар нэг шалтгаан байж л таараа. Гэвч бүтээл, бүтээгчээсээ хэзээ ч илүү болдоггүй. Шавь багшаасаа илүү болж болноо. Гэхдээ бүтээл бүтээгчээсээ тухайлбал робот өөрийг нь бүтээсэн хүний заасныг л мэднэ. Тэгэхээр робот, компьютер хичнээн ухаалаг болсон ч, кулон, хүн, амьтан хуулбарлах зэрэг зүйлүүдээс айх хэрэггүй гэсэн үг.
Бидний мэдэх зарим зөгнөлт кинон дээр (such as "I, Robot") роботууд маш ухаалаг, хүчирхэг болж хүмүүс рүү дайрч байгаа тухай гардаг. Ийм явдал ирээдүйд болох уу? Энэ асуултанд хариулахын тулд хүмүүст байдаг сэтгэл гэдэг зүйлийн тухай ярих хэрэгтэй. Энэ зүйл хаанаас бий болдог вэ? Оюун ухаанаас уу? Хэрэв тийм бол ухаалаг роботууд хүмүүс рүү дайрч болох нь ээ. Тэгвэл сэтгэлийг оюун ухаан удирддаг байх нь. Гэхдээ ийм байдаггүй гэдгийг хэн бүхэн мэднэ.
Сүнсийг роботод оршоосноор тэд сэтгэл зүрхтэй болох боломжтой. Гэхдээ үүний тулд хүний тухай, гарал үүслийн тухай, тайлагдаагүй олон нууцыг тайлсны дараа энэ боломжтой эсэхийг мэдэж болно. Миний бодоход энэ боломжгүй зүйл. Учир нь сүнстэй холбоотой. Хэрэв сүнс робот, компьютер, кулонд орших боломжтой эсэхээс хамаарна. Энэ хэрэв боломжтой бол ийм үе ирэх магаддтай. Гэхдээ бурхан ч бай хэн ч бай биднийг бүтээгч зүгээр л нэг хүнийг бүтээгээгүй биз. Ямар нэг шалтгаан байж л таараа. Гэвч бүтээл, бүтээгчээсээ хэзээ ч илүү болдоггүй. Шавь багшаасаа илүү болж болноо. Гэхдээ бүтээл бүтээгчээсээ тухайлбал робот өөрийг нь бүтээсэн хүний заасныг л мэднэ. Тэгэхээр робот, компьютер хичнээн ухаалаг болсон ч, кулон, хүн, амьтан хуулбарлах зэрэг зүйлүүдээс айх хэрэггүй гэсэн үг.
Далд ертөнцийн нууцад нэвтрэхүй лекцийн эмхтгэлээс....
Далд ертөнцийн нууцад нэвтрэхүй лекцийн эмхтгэлээс....
худ 57. Сэтгэн бодох үйл явц нь торссион буюу мушгиа орон зайг эргүүлдэг. Сайн бодол нь нар зөв эргүүлдэг бол муу бодол санаа нь нар буруу эргүүлдэг. Монголчууд нар зөв эргүүлэхийг эрхэмлэдэг нь үүнтэй холбоотой бололтой.
худ 60. ОХУ -ын орон зайн физикмийн мэргэжилтэн Валерий Лобанковийнхаар бол "бодит болон нарийн гэсэн 2 ертөнц байдаг. Бодит ертөнцөд матери, цах.болон сор. орон зай байдаг. Нарийн ертөнцөд психофизикийн үзэгдэл явагддаг. Нарийн ертөнц нь хэт өндөр давтамжинд тулгуурладаг байна. Сүүлийн үеийн судалгаагаар бие махбодийн талаарх мэдээлэл эсийн ДНК-д бус голограмд хадгалагддаг болох нь тогтоогдсон. Эсийн голограм гэдэг нь нарийн энергийн програм юм.
худ 62. Уураг тархины төвд байрлах вандуйны хэртэй боргоцой булчирхай нь (glande pinedle) нь гэрэлд мэдрэмтий эсүүдтэй болохыг олж илрүүлсэн бөгөөд нүдний торлог эсүүдтэй адил харах чадвартай байдаг учираас түүнийг "гуравдагч мэлмий" гэж нэрлэжээ.
худ 63. Хүн өөрийгөө ертөнцийн түмэн бодистой хэт авианы түвшинд харьцах хэмжээнд хөгжүүлэх боломжтой аж. Ингэж чадваас 1987-2012 онд бүх л цах. сор. спекторийг хүлээн авч чадахуйц илүү өндөр давтамжтай энергийн урсгалд шилжин орох таатай нөхцөл бүрдсэн аж.
Дээр бичсэн зүйлүүд нь зөвхөн нэг л хүний илтгэл тухайлбал Техникийн Шинжлэх ухааны доктор профессор Гүррагчаагийн Лхагваагийн бичсэн хэсгээс авсан. Тэгээд уншсан хэсгүүд дээрээ нэмж өөрийн бодол, дүгнэлтийг бичье гэж бодож байна.
Зарим Буддын шашны бурхадыг зулай дээрээ гуравдагч нүдтэй зурдаг нь дээр бичсэн 3-дагч мэлмийтэй холбоотой байдаг бололтой. Гэхдээ энд бас нэг зүйлийш хэлэх хэрэгтэй. Би урьд нь бурхадын хөргийг хүмүүс л (гэхдээ мэдээж хүн болгон биш) зурж сийлдэг атал хүмүүс яагаад үүнд нь мөргөж биширдэгийг гайхдаг байлаа. Гэхдээ ингэж бүтээхийн ач холбогдолыг ойлгосон. Бурхан, шашин, сүнс, астрал ертөнц, парапсихологи гэх зэрэг бидний эгэл амьдралаас өөр ойлголтуудыг ойлгох нь ихэнх хүмүүст тийм амар байдаггүй. Учир нь хүний сэтгэн бодох үйл ажилаагаатай холбоотой. Хүмүүс аливаа шинэ мэдээлэлийг өөрийн хуучин мэдээлэлтэй холбох замаар хүлээн авдаг. Тухайлбал, ямар ч анагаахын мэдлэггүй хүнд мянган ойлгомжтой тайлбарлаад ойлгоход амар байхгүйтэй л адил. Миний бодоход цөөнгүй хүнд парапсихологийн үзэгдэл явагддаг боловч энэ нь тухайн хүний ухамсарлах боломж тааруу үед тохиолдох нь элбэг (уурласан, унтаж байсан г.м) учир ойлголгүй өнгөрөх явдал тун олон. Миний хувьд энэ үзэгдэл хэдэнтээ тохиолдсон ч 2 л удаад нь сэрүүн байхад, бусад нь дандаа унтаж байхад тохиолдсон. Тухайн үедээ нэг их сайн ойлгоогүй боловч сүүлд бясалгал хийж эхэлсний дараа л ухаарсан хэрэг. Тэгээхээр энэ хийсвэр зүйлийг хүмүүст жаахан ч гэсэн хүмүүст мэдрүүлэх үүднээс бурхадыг "бүтээдэг" байх нь.
худ 57. Сэтгэн бодох үйл явц нь торссион буюу мушгиа орон зайг эргүүлдэг. Сайн бодол нь нар зөв эргүүлдэг бол муу бодол санаа нь нар буруу эргүүлдэг. Монголчууд нар зөв эргүүлэхийг эрхэмлэдэг нь үүнтэй холбоотой бололтой.
худ 60. ОХУ -ын орон зайн физикмийн мэргэжилтэн Валерий Лобанковийнхаар бол "бодит болон нарийн гэсэн 2 ертөнц байдаг. Бодит ертөнцөд матери, цах.болон сор. орон зай байдаг. Нарийн ертөнцөд психофизикийн үзэгдэл явагддаг. Нарийн ертөнц нь хэт өндөр давтамжинд тулгуурладаг байна. Сүүлийн үеийн судалгаагаар бие махбодийн талаарх мэдээлэл эсийн ДНК-д бус голограмд хадгалагддаг болох нь тогтоогдсон. Эсийн голограм гэдэг нь нарийн энергийн програм юм.
худ 62. Уураг тархины төвд байрлах вандуйны хэртэй боргоцой булчирхай нь (glande pinedle) нь гэрэлд мэдрэмтий эсүүдтэй болохыг олж илрүүлсэн бөгөөд нүдний торлог эсүүдтэй адил харах чадвартай байдаг учираас түүнийг "гуравдагч мэлмий" гэж нэрлэжээ.
худ 63. Хүн өөрийгөө ертөнцийн түмэн бодистой хэт авианы түвшинд харьцах хэмжээнд хөгжүүлэх боломжтой аж. Ингэж чадваас 1987-2012 онд бүх л цах. сор. спекторийг хүлээн авч чадахуйц илүү өндөр давтамжтай энергийн урсгалд шилжин орох таатай нөхцөл бүрдсэн аж.
Дээр бичсэн зүйлүүд нь зөвхөн нэг л хүний илтгэл тухайлбал Техникийн Шинжлэх ухааны доктор профессор Гүррагчаагийн Лхагваагийн бичсэн хэсгээс авсан. Тэгээд уншсан хэсгүүд дээрээ нэмж өөрийн бодол, дүгнэлтийг бичье гэж бодож байна.
Зарим Буддын шашны бурхадыг зулай дээрээ гуравдагч нүдтэй зурдаг нь дээр бичсэн 3-дагч мэлмийтэй холбоотой байдаг бололтой. Гэхдээ энд бас нэг зүйлийш хэлэх хэрэгтэй. Би урьд нь бурхадын хөргийг хүмүүс л (гэхдээ мэдээж хүн болгон биш) зурж сийлдэг атал хүмүүс яагаад үүнд нь мөргөж биширдэгийг гайхдаг байлаа. Гэхдээ ингэж бүтээхийн ач холбогдолыг ойлгосон. Бурхан, шашин, сүнс, астрал ертөнц, парапсихологи гэх зэрэг бидний эгэл амьдралаас өөр ойлголтуудыг ойлгох нь ихэнх хүмүүст тийм амар байдаггүй. Учир нь хүний сэтгэн бодох үйл ажилаагаатай холбоотой. Хүмүүс аливаа шинэ мэдээлэлийг өөрийн хуучин мэдээлэлтэй холбох замаар хүлээн авдаг. Тухайлбал, ямар ч анагаахын мэдлэггүй хүнд мянган ойлгомжтой тайлбарлаад ойлгоход амар байхгүйтэй л адил. Миний бодоход цөөнгүй хүнд парапсихологийн үзэгдэл явагддаг боловч энэ нь тухайн хүний ухамсарлах боломж тааруу үед тохиолдох нь элбэг (уурласан, унтаж байсан г.м) учир ойлголгүй өнгөрөх явдал тун олон. Миний хувьд энэ үзэгдэл хэдэнтээ тохиолдсон ч 2 л удаад нь сэрүүн байхад, бусад нь дандаа унтаж байхад тохиолдсон. Тухайн үедээ нэг их сайн ойлгоогүй боловч сүүлд бясалгал хийж эхэлсний дараа л ухаарсан хэрэг. Тэгээхээр энэ хийсвэр зүйлийг хүмүүст жаахан ч гэсэн хүмүүст мэдрүүлэх үүднээс бурхадыг "бүтээдэг" байх нь.
Wednesday, March 14, 2007
Uhel ba amidraliin tuhai heden ug
Үхэл гэж юу вэ?
Би үхэл гэдгийн талаар хүмүүсийн тогтсон ойлголтоос арай өөр бодолтой байдаг л даа. Үүнээсээ хуваалцая гэж бодлоо.
Үхэл бол төгсгөл биш харин эхлэл юм. Death is not only end of the life, also beginning of another life.
Бид зөвхөн хоол идэж байж хоолноос энерги олж авдаг хэрэг биш юм. Бид өөрсдөө нэг төрлийн энергийн эх үүсвэр. Тухайлбал бид ямар нэг зүйл бодохын тулд заавал хоол идэх хэрэгтэй байдаг гэж үү? Бидний бодол санааны зарим хэсэг, сэтгэл энэ "энергиэс" үүдэлтэй. Өөрөөр хэлбэл бид хоол тэжээл, өөр бусад зүйлээс олж чадахгүй тийм зүйлийг бий болгож амьдардаг билээ. Энэ л бидний амьдралын эх үүсвэр болдог юм. Нөгөө талаас та бүхэн нэг зүйлийг мэднэ дээ. Энерги устаж үгүй болдоггүй, шинээр бий болдоггүй, нэгээс нөгөө хэлбэр лүү шилжиж байдаг. Энэ хууль бидний хувьд ч хүчинтэй байдаг. Гэхдээ бас нэг зүйл бас бий. Зарим тохиолдолд энерги дахин хуучин хэлбэр лүүгээ хэзээ ч хувирч чадахааргүй болдог. Тухайлбал, хоол хийж байгаад шатаачихвал хоолоо шатсан хүнсний бүтээгдэхүүнээр дахин хийж чадахгүй билээ.
Энергийн зарим хэсэг дулаан болж задардгийг бас мэднэ биз дээ. Энерги яг "бүхэл" хэвээрээ дараагийн хэлбэр лүү чадахгүй замдаа сарниж өөр зүйлд шингэдэг. Ийм ч учраас бид "өмнөх" амьдралынхаа талаар юу ч санадаггүй хэрэг. Гэхдээ сарнилт багатай, өөрөөр хэлбэл нэлээн хүчтэй энерги сарнилт багатай байж дараагийн хэлбэр лүүгээ бүтнээрээ биш ч нэлээн хэсгээ хадгалсан хэвээр шилжих боломжтой. Гайхалтай авяаслаг, суут хүмүүс жаахан байхаасаа л авъяас нь харагдаж эхэлдэг нь үүнтэй холбоотой болов уу.
Тэгэхээр бид өөрсдөө нэгэн төрлийн энергийн үүсгүүр юм бол хүссэнээрээ өөрсдийгөө "төгөлдөржүүлж" болох нь гэж асуувал чинь би тийм гэж хариулъя. Харин үүний тулд маш их тэвчээр, хичээл зүтгэл хэрэгтэй. Ганцхан зүйл л таны энэ их хөдөлмөрийг сөнөөж чадна. Энэ бол та өөрөө, хувь заяаныхаа эзэн та өөрөө юм. Таны хэн байх, ямар харагдах, мэдлэг боловсролын түвшин хэр байх, гарал үүслээс үл хамааран энэ хууль хүчинтэй бөгөөд цаг ямагт сонголт таны гарт байж бүх амьдралаа та өөрөө захирдаг гэдгийг бүү мартаарай. Үүнийг үхэл ч салгаж авч чадахгүй. Өөр хэн ч таныг эзэмшиж чадахгүй. Ганцхан хүн дэлхийг өөрчилөхөд хангалттай. Та хэний ч боол биш, хэрвээ та боол бол зөвхөн өөрийнхөө боол, та эзэн бол (та захирал байх үүнд огт хамаагүй) зөвхөн өөрийнхөө эзэн, өөр хэний ч эзэн биш. Энэ хорвоогоос АМЬДРАЛЫН танд олгосон цорын ганц зүйл бол зөвхөн таны бие л юм. Та өөр юутай ч энэ хорвоод ирсэнгүй. Таны өмссөн хувцас, эдэлж хэрэглэж байгаа бүхэн, тэр байтугай таны найз нөхөд, гэр бүл, нэр алдар, мөнгө, гоо үзэсгэлэн ч таных биш хэзээ ч таных болохгүй тийм зүйлүүд юм. Энэ бол амьдралын, үхлийн үнэн нүүр царай билээ.
Үхэл хүмүүсийн төсөөлдөг шиг яг унтаж байгаа юм шиг харанхуй байдаггүй. Эхэн үедээ тэгж санагдах боловч аяандаа тийм биш гэдгийг ойлгох болно. Ер нь ямар нэг өвчнийг мэдрэхгүй, их хөнгөн болсон юм шиг санагдаж болно. Их зовж үхсэн бол энэ байдал нь таалагдаж болно л доо. Гэхдээ энэ нь тийм ч удаан үргэлжлэхгүй. Учир зарим зүйлийг мэдэрсээр байх болно. Уйлж чадахгүй ч сэтгэл шаналж, айдас хүйдэт автаж, урьд төсөөлж байгаагүй зүйлүүдтэй тааралдахын хэрээр улам хэцүү санагдана. Бодож сэтгэж чадах авч юу болоод байгааг ойлгохгүй, ямар нэг хэсэг зүйлээ алдсан мэт санагдан, бодож сэтгэхэд ч хүндрэлтэй, их хэцүү байх болно. Ямартаа ч амьд байсан шигээ сэтгэж чадахгүй. Хэрвээ аз таарвал хэн нэгэн туслахаар ирэх байх. Гэхдээ тэр маш учир битүүлэг, шаналал зовлонгоор дүүрэн, хоосон юм шиг, өрөвдсөн ч юм шиг харцаар харах болно доо. Тэр нэг их зүйл ярихгүй. Магадгүй их л сайндаа ганц хоёр үг хэлэх байх. Гэхдээ та түүний үгийг сонсох биш мэдэрч л чадна. Та өөрөө ч ярьж чадахгүй. Бас сонсож ч чадахгүй. Хэрвээ азгүй байвал юу ч харж чадахгүй ёстой пад ханхуй дундуур юу хийгээд хаашаа яваад байгаагаа ч ойлгохгүй тэмтчиж өгнө дөө.
Үхэл зарим хүнд аймшигтай, заримд нь боломжийн, заримд нь таалагдаж ч магадгүй. Гэхдээ аль нь ч байлаа гэсэн энэ нь бурхан ч бай, чөтгөр ч бай танаар тоглоод, эсвэл сориод, шийтгээд байгаа хэрэг огтхон ч биш. ГОЛ БУРУУТАН НЬ ТА ӨӨРӨӨ. ӨӨР ХЭН Ч БИШ. Амьдрал дээр ч бас яг ийм байдаг юм. Бурхан байдаг ч бай байхгүй ч бай тэр таныг хэзээ ч зовоохыг хүсдэггүй. Тийм учраас зовж, хэцүү амьдрал туулж байхдаа (гуйя) хэнийг ч буруутгахыг хэрэггүй. Хүмүүс бүр болохгүй бол (буруутан болдохгүй бол) бурхан ч юмуу чөтгөрийг буруутгадаг. Та одоо энэ ямар тэнэг хэрэг болохыг ойлгосон байх. Би ч бас заримдаа тэгдэг л дээ. Гэхдээ дор хаяж энэ тэнэг хэрэг гэдгийг ойлгодог болсон учраас аль болохоор энэ тэнэглэлийг удаан үргэлжлүүлэхийг хүсдэггүй. Би ч бас хүн. Тийм ч учраас бас тэнэг зүйл хийдэг. Би өөрийгөө их юм мэддэг ухаантан гэж бодохыг хүсдэггүй биш, харин айдаг. Энэ бүхэн тэнэг бодлууд өөр хэнийг ч биш намайг хорлох учраас тэр.
Та өөрийнхөө амьдралыг хэдээр худалдаж чадах вэ? Би ч мөн таны адил. Элдэв ёс суртахуун, харилцааны соёл ч гэх шиг зүйл бидний бүтээсэн инээдэмтэй ертөнцөд хүчин төгөлдөр байдаг. Та монголд монгол хэлээр ярих боловч өөр оронд тухайн орны хэлээр ярьж хуулийг нь дагах хэрэгтэй болдогтой л адил. Гэтэл бидний дотор тэр сайхан ёс суртахуун чинь хаана байнаа? Байгаа гэж та хэлэх үү? Тэгвэл би зоригтойгоор үгүй гэж хэлнэ. Бид өөрсдийгөө өндөр ёс суртахуунт, ухаант амьтан хэмээн нэрийдэж үүндээ итгэсэн болохоор тэр. Дэлхийн дайны үед хүмүүс өөрсдийн үнэн дүр төрхөө харуулж байсан учраас энгийн ард иргэд хүртэл хатсан талхны хэлтэрхий олж идэхийн тулд бие биенээ алж байсан бус уу. Тэр үед хорих лагерьт байсан хүмүүсийн хувьд ч аавийнх нь, найзынх нь амь талхны үртэснээс хямдхан байсан бус уу. Тэр гайхалтай ёс суртахуун хайр хаачсан юм бол? Унтаж байсан юм байхдаа. Үе үеийн хэрцгий хүмүүс аймшигтай байлаа ч энэ зан чанар бидний дотор утарсан галт уул адил оршсоор байгаа бус уу. Бид хэн бэ? Үүнийг олж мэдсэний дараа хайр сэтгэл, аз жаргалын талаар ярьж болноо. Үүний наана миний мэдэж байгаа зүйл бол "бид бол бурхан ч, чөтгөр нь ч". Гайхалтай биш гэж үү. Миний хамгийн гайхдаг зүйл бол биднийг хүрээлэн буй ертөнцөд сайн муу зэрэгцэн байдаг нь. Хамгийн гол энэ нь бүр нэгэн үндэснээс салаалан ургасан байдаг нь. Огт тэс ондоо мөртлөө хэзээ ч түлхэлцэлгүй нэгэн дор оршдог нь. Хүнд байдаг сайн, муу чанар нь хүртэл тус бүрдээ энэ шинжийг агуулсан байдаг нь. Жишээ нь, бардам байх нь сайн уу муу юу? Хүн бардам байснаар олж авах зүйл байх боловч алдах нь ч бас бий. Тэгвэл алуурчдын хувьд, тэд зарим талаар буянтай зүйл хийж байна гэвэл та намайг солиорчээ гэж хэлэх байх л даа. Чоныг бид юу гэдэг билээ? Сүргийн хамгийн сул дорой, өвчтэйг барьж идэж сүрэгийг цэвэрлэдэг гэдэг байхаа. Хүмүүн бид бие биендээ араатан юм биш үү? Амьрал бидний боддогоос огт өөр байдгийг арай өөр өнцгөөс харсан гэж найднам.
Та олж авч байгаа зүйлийнхээ төлөө хэр их зүйл өгч байгаа бол. Магадгүй хэтэрхий ихийг, хэзээ ч эргүүлэн авч чадахгүй, бусдаас хайгаад ч олохгүй зүйлээ өгч байгаа юм биш биз?
Би үхэл гэдгийн талаар хүмүүсийн тогтсон ойлголтоос арай өөр бодолтой байдаг л даа. Үүнээсээ хуваалцая гэж бодлоо.
Үхэл бол төгсгөл биш харин эхлэл юм. Death is not only end of the life, also beginning of another life.
Бид зөвхөн хоол идэж байж хоолноос энерги олж авдаг хэрэг биш юм. Бид өөрсдөө нэг төрлийн энергийн эх үүсвэр. Тухайлбал бид ямар нэг зүйл бодохын тулд заавал хоол идэх хэрэгтэй байдаг гэж үү? Бидний бодол санааны зарим хэсэг, сэтгэл энэ "энергиэс" үүдэлтэй. Өөрөөр хэлбэл бид хоол тэжээл, өөр бусад зүйлээс олж чадахгүй тийм зүйлийг бий болгож амьдардаг билээ. Энэ л бидний амьдралын эх үүсвэр болдог юм. Нөгөө талаас та бүхэн нэг зүйлийг мэднэ дээ. Энерги устаж үгүй болдоггүй, шинээр бий болдоггүй, нэгээс нөгөө хэлбэр лүү шилжиж байдаг. Энэ хууль бидний хувьд ч хүчинтэй байдаг. Гэхдээ бас нэг зүйл бас бий. Зарим тохиолдолд энерги дахин хуучин хэлбэр лүүгээ хэзээ ч хувирч чадахааргүй болдог. Тухайлбал, хоол хийж байгаад шатаачихвал хоолоо шатсан хүнсний бүтээгдэхүүнээр дахин хийж чадахгүй билээ.
Энергийн зарим хэсэг дулаан болж задардгийг бас мэднэ биз дээ. Энерги яг "бүхэл" хэвээрээ дараагийн хэлбэр лүү чадахгүй замдаа сарниж өөр зүйлд шингэдэг. Ийм ч учраас бид "өмнөх" амьдралынхаа талаар юу ч санадаггүй хэрэг. Гэхдээ сарнилт багатай, өөрөөр хэлбэл нэлээн хүчтэй энерги сарнилт багатай байж дараагийн хэлбэр лүүгээ бүтнээрээ биш ч нэлээн хэсгээ хадгалсан хэвээр шилжих боломжтой. Гайхалтай авяаслаг, суут хүмүүс жаахан байхаасаа л авъяас нь харагдаж эхэлдэг нь үүнтэй холбоотой болов уу.
Тэгэхээр бид өөрсдөө нэгэн төрлийн энергийн үүсгүүр юм бол хүссэнээрээ өөрсдийгөө "төгөлдөржүүлж" болох нь гэж асуувал чинь би тийм гэж хариулъя. Харин үүний тулд маш их тэвчээр, хичээл зүтгэл хэрэгтэй. Ганцхан зүйл л таны энэ их хөдөлмөрийг сөнөөж чадна. Энэ бол та өөрөө, хувь заяаныхаа эзэн та өөрөө юм. Таны хэн байх, ямар харагдах, мэдлэг боловсролын түвшин хэр байх, гарал үүслээс үл хамааран энэ хууль хүчинтэй бөгөөд цаг ямагт сонголт таны гарт байж бүх амьдралаа та өөрөө захирдаг гэдгийг бүү мартаарай. Үүнийг үхэл ч салгаж авч чадахгүй. Өөр хэн ч таныг эзэмшиж чадахгүй. Ганцхан хүн дэлхийг өөрчилөхөд хангалттай. Та хэний ч боол биш, хэрвээ та боол бол зөвхөн өөрийнхөө боол, та эзэн бол (та захирал байх үүнд огт хамаагүй) зөвхөн өөрийнхөө эзэн, өөр хэний ч эзэн биш. Энэ хорвоогоос АМЬДРАЛЫН танд олгосон цорын ганц зүйл бол зөвхөн таны бие л юм. Та өөр юутай ч энэ хорвоод ирсэнгүй. Таны өмссөн хувцас, эдэлж хэрэглэж байгаа бүхэн, тэр байтугай таны найз нөхөд, гэр бүл, нэр алдар, мөнгө, гоо үзэсгэлэн ч таных биш хэзээ ч таных болохгүй тийм зүйлүүд юм. Энэ бол амьдралын, үхлийн үнэн нүүр царай билээ.
Үхэл хүмүүсийн төсөөлдөг шиг яг унтаж байгаа юм шиг харанхуй байдаггүй. Эхэн үедээ тэгж санагдах боловч аяандаа тийм биш гэдгийг ойлгох болно. Ер нь ямар нэг өвчнийг мэдрэхгүй, их хөнгөн болсон юм шиг санагдаж болно. Их зовж үхсэн бол энэ байдал нь таалагдаж болно л доо. Гэхдээ энэ нь тийм ч удаан үргэлжлэхгүй. Учир зарим зүйлийг мэдэрсээр байх болно. Уйлж чадахгүй ч сэтгэл шаналж, айдас хүйдэт автаж, урьд төсөөлж байгаагүй зүйлүүдтэй тааралдахын хэрээр улам хэцүү санагдана. Бодож сэтгэж чадах авч юу болоод байгааг ойлгохгүй, ямар нэг хэсэг зүйлээ алдсан мэт санагдан, бодож сэтгэхэд ч хүндрэлтэй, их хэцүү байх болно. Ямартаа ч амьд байсан шигээ сэтгэж чадахгүй. Хэрвээ аз таарвал хэн нэгэн туслахаар ирэх байх. Гэхдээ тэр маш учир битүүлэг, шаналал зовлонгоор дүүрэн, хоосон юм шиг, өрөвдсөн ч юм шиг харцаар харах болно доо. Тэр нэг их зүйл ярихгүй. Магадгүй их л сайндаа ганц хоёр үг хэлэх байх. Гэхдээ та түүний үгийг сонсох биш мэдэрч л чадна. Та өөрөө ч ярьж чадахгүй. Бас сонсож ч чадахгүй. Хэрвээ азгүй байвал юу ч харж чадахгүй ёстой пад ханхуй дундуур юу хийгээд хаашаа яваад байгаагаа ч ойлгохгүй тэмтчиж өгнө дөө.
Үхэл зарим хүнд аймшигтай, заримд нь боломжийн, заримд нь таалагдаж ч магадгүй. Гэхдээ аль нь ч байлаа гэсэн энэ нь бурхан ч бай, чөтгөр ч бай танаар тоглоод, эсвэл сориод, шийтгээд байгаа хэрэг огтхон ч биш. ГОЛ БУРУУТАН НЬ ТА ӨӨРӨӨ. ӨӨР ХЭН Ч БИШ. Амьдрал дээр ч бас яг ийм байдаг юм. Бурхан байдаг ч бай байхгүй ч бай тэр таныг хэзээ ч зовоохыг хүсдэггүй. Тийм учраас зовж, хэцүү амьдрал туулж байхдаа (гуйя) хэнийг ч буруутгахыг хэрэггүй. Хүмүүс бүр болохгүй бол (буруутан болдохгүй бол) бурхан ч юмуу чөтгөрийг буруутгадаг. Та одоо энэ ямар тэнэг хэрэг болохыг ойлгосон байх. Би ч бас заримдаа тэгдэг л дээ. Гэхдээ дор хаяж энэ тэнэг хэрэг гэдгийг ойлгодог болсон учраас аль болохоор энэ тэнэглэлийг удаан үргэлжлүүлэхийг хүсдэггүй. Би ч бас хүн. Тийм ч учраас бас тэнэг зүйл хийдэг. Би өөрийгөө их юм мэддэг ухаантан гэж бодохыг хүсдэггүй биш, харин айдаг. Энэ бүхэн тэнэг бодлууд өөр хэнийг ч биш намайг хорлох учраас тэр.
Та өөрийнхөө амьдралыг хэдээр худалдаж чадах вэ? Би ч мөн таны адил. Элдэв ёс суртахуун, харилцааны соёл ч гэх шиг зүйл бидний бүтээсэн инээдэмтэй ертөнцөд хүчин төгөлдөр байдаг. Та монголд монгол хэлээр ярих боловч өөр оронд тухайн орны хэлээр ярьж хуулийг нь дагах хэрэгтэй болдогтой л адил. Гэтэл бидний дотор тэр сайхан ёс суртахуун чинь хаана байнаа? Байгаа гэж та хэлэх үү? Тэгвэл би зоригтойгоор үгүй гэж хэлнэ. Бид өөрсдийгөө өндөр ёс суртахуунт, ухаант амьтан хэмээн нэрийдэж үүндээ итгэсэн болохоор тэр. Дэлхийн дайны үед хүмүүс өөрсдийн үнэн дүр төрхөө харуулж байсан учраас энгийн ард иргэд хүртэл хатсан талхны хэлтэрхий олж идэхийн тулд бие биенээ алж байсан бус уу. Тэр үед хорих лагерьт байсан хүмүүсийн хувьд ч аавийнх нь, найзынх нь амь талхны үртэснээс хямдхан байсан бус уу. Тэр гайхалтай ёс суртахуун хайр хаачсан юм бол? Унтаж байсан юм байхдаа. Үе үеийн хэрцгий хүмүүс аймшигтай байлаа ч энэ зан чанар бидний дотор утарсан галт уул адил оршсоор байгаа бус уу. Бид хэн бэ? Үүнийг олж мэдсэний дараа хайр сэтгэл, аз жаргалын талаар ярьж болноо. Үүний наана миний мэдэж байгаа зүйл бол "бид бол бурхан ч, чөтгөр нь ч". Гайхалтай биш гэж үү. Миний хамгийн гайхдаг зүйл бол биднийг хүрээлэн буй ертөнцөд сайн муу зэрэгцэн байдаг нь. Хамгийн гол энэ нь бүр нэгэн үндэснээс салаалан ургасан байдаг нь. Огт тэс ондоо мөртлөө хэзээ ч түлхэлцэлгүй нэгэн дор оршдог нь. Хүнд байдаг сайн, муу чанар нь хүртэл тус бүрдээ энэ шинжийг агуулсан байдаг нь. Жишээ нь, бардам байх нь сайн уу муу юу? Хүн бардам байснаар олж авах зүйл байх боловч алдах нь ч бас бий. Тэгвэл алуурчдын хувьд, тэд зарим талаар буянтай зүйл хийж байна гэвэл та намайг солиорчээ гэж хэлэх байх л даа. Чоныг бид юу гэдэг билээ? Сүргийн хамгийн сул дорой, өвчтэйг барьж идэж сүрэгийг цэвэрлэдэг гэдэг байхаа. Хүмүүн бид бие биендээ араатан юм биш үү? Амьрал бидний боддогоос огт өөр байдгийг арай өөр өнцгөөс харсан гэж найднам.
Та олж авч байгаа зүйлийнхээ төлөө хэр их зүйл өгч байгаа бол. Магадгүй хэтэрхий ихийг, хэзээ ч эргүүлэн авч чадахгүй, бусдаас хайгаад ч олохгүй зүйлээ өгч байгаа юм биш биз?
Subscribe to:
Posts (Atom)